การรักษาโรคปวดหลังนั้น เป็นไปตามสาเหตุของอาการปวดและการวินิจฉัย เมื่อมีอาการปวดหลังทั่วไป ผู้ป่วยสามารถดูแลรักษาตัวเองเบื้องต้น เช่น การพักหรือลดการใช้งานกระดูกสันหลัง การควบคุมอาการปวดด้วยยาแก้ปวดตามอาการ การทำกายภาพพื้นฐานเบื้องต้น เช่น การประคบร้อน และยืดกล้ามเนื้อบริเวณที่ปวด
อย่างไรก็ตาม หลังจากการดูแลตัวเองเบื้องต้นแล้วพบว่าอาการไม่ดีขึ้น หรือมีอาการปวดหลังที่มีสัญญานเตือนในทางที่ไม่ดี (Red Flag Signs) ควรรีบพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม ซึ่งการรักษาโรคปวดหลังแบ่งคร่าวๆ ออกเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่
เป็นการรักษาแบบประคับประคองตามอาการ เพื่อลดอาการปวดเป็นหลัก (Pain Management) ได้แก่
การรักษาอาการปวดหลังด้วยวิธีการผ่าตัด อาจพิจารณาผ่าตัดในผู้ป่วยที่อาการไม่ทุเลาจากการรักษาแบบไม่ผ่าตัดเป็นเวลาอย่างน้อย 6-12 สัปดาห์ หรือในผู้ป่วยที่มีการทำงานของเส้นประสาทที่เสียไป เช่น กล้ามเนื้อลีบ กล้ามเนื้ออ่อนแรง การทำงานของกล้ามเนื้อหูรูดควบคุมการขับถ่ายเสียไป
การพิจารณาทางเลือกในการผ่าตัด ขึ้นอยู่กับอาการและความรุนแรงของโรคในผู้ป่วยแต่ละราย โดยทั่วไปแบ่งการผ่าตัดกระดูกสันหลังออกเป็น 2 กรณี ได้แก่
เป็นการผ่าตัดเพื่อระบาย (Decompress) เส้นประสาทที่ถูกกดทับ โดยการผ่าตัดนำสิ่งที่กดทับเส้นประสาทออกจากสาเหตุต่างๆ ที่ทำให้โพรงกระดูกสันหลังตีบแคบลง (Spinal Stenosis) เช่น โรคหมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท (Disc Herniation) ซึ่งการผ่าตัดด้วยวิธีนี้ เป็นการผ่าตัดแบบไม่ต้องใส่เหล็กเพื่อยึดกระดูกสันหลัง หลังการผ่าตัด ผู้ป่วยจะสามารถเคลื่อนไหวกระดูกสันหลังปล้องนั้นๆ ได้ตามปกติ
เป็นการผ่าตัดเพื่อระบาย (Decompress) เส้นประสาทที่ถูกกดทับและใส่เหล็กเชื่อมข้อกระดูกสันหลังเข้าด้วยกัน การผ่าตัดวิธีนี้ เป็นการผ่าตัดที่เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่มีอาการปวดหลังจากโพรงกระดูกสันหลังตีบแคบ (Spinal Stenosis) และมีความไม่มั่นคง (Instability) ของกระดูกสันหลังปล้องนั้นๆ ร่วมด้วย เช่น มีความผิดรูปของกระดูกสันหลัง กระดูกสันหลังเคลื่อน หลังคด หรือหลังโก่งผิดรูป เป็นต้น
หลาย ๆ คน คงเคยได้ยินเพื่อนๆ หรือคนรู้จักพูดประโยคเหล่านี้ แต่ปัจจุบันการผ่าตัดกระดูกสันหลังหรือกระดูกต้นคอนั้น ไม่ได้น่ากลัวอย่างที่คิด เนื่องจากความก้าวหน้าทางการแพทย์ได้พัฒนาเทคนิคการผ่าตัดกระดูกสันหลังไปมาก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของเทคนิคการผ่าตัด การพัฒนาการควบคุมอาการปวดหลังผ่าตัด ไปจนถึงการฟื้นฟูหลังผ่าตัดด้วยกายภาพบำบัด ทำให้สามารถลดความเสี่ยง และเพิ่มผลสำเร็จจากการผ่าตัดได้สูงขึ้นเมื่อเทียบกับการผ่าตัดในอดีต ทั้งนี้ สามารถแบ่งได้เป็น การผ่าตัดกระดูกสันหลังแบบดั้งเดิม และ เทคนิคการผ่าตัดกระดูกสันหลังรูปแบบใหม่ (แบบแผลเล็ก) ซึ่งมีรายละเอียดดังต่อไปนี้
เป็นเทคนิคการผ่าตัดกระดูกสันหลังสมัยใหม่รูปแบบหนึ่ง ซึ่งข้อดีของเทคนิคการผ่าตัดแบบแผลเล็ก คือ เป็นการผ่าตัดกระดูกสันหลังที่มีการรบกวนหรือทำลายกล้ามเนื้อบริเวณหลังน้อยกว่าการผ่าตัดแบบปกติ เสียเลือดน้อยลง เจ็บแผลผ่าตัดน้อยลง และการฟื้นตัวหลังผ่าตัดเร็วขึ้น ทำให้ผู้ป่วยสามารถกลับไปใช้ชีวิตประจำวันตามปกติได้เร็วมากขึ้น ตัวอย่างของการผ่าตัดแบบแผลเล็ก ได้แก่
2.1 การผ่าตัดเพื่อระบายโพรงเส้นประสาท (Nerve Decompression)
2.2 การผ่าตัดระบายโพรงเส้นประสาทและใส่เหล็กเชื่อมข้อ (Nerve Decompression and Fusion)
เป็นเทคนิคการผ่าตัดสมัยใหม่ที่มีการนำระบบนำทางคอมพิวเตอร์ (Navigation system) มาช่วยในการผ่าตัดกระดูกสันหลัง มีข้อดี คือ ช่วยเพิ่มความแม่นยำในการใส่เหล็กหรืออุปกรณ์ต่างๆ บริเวณกระดูกสันหลังหรือกระดูกต้นคอ ลดโอกาสการบาดเจ็บต่อเส้นประสาทบริเวณที่ผ่าตัด
ความสามารถในการฟื้นตัวหลังผ่าตัดของผู้ป่วยแต่ละราย ขึ้นกับหลายปัจจัย เช่น ปัจจัยส่วนตัวผู้ป่วย (Patient Factors) เช่น โรคประจำตัว ความรุนแรงของอาการ ความสามารถในการทำกิจกรรม หรือกิจวัตรประจำวันของผู้ป่วยก่อนผ่าตัด ปัจจัยในส่วนของแพทย์ที่ทำการผ่าตัด (Doctor Factors) เช่น เทคนิคการผ่าตัด ความชำนาญ
การดูแลหลังการผ่าตัดกระดูกสันหลังโดยทั่วไป ได้แก่
ความสามารถของผู้ป่วย ให้พร้อมกลับไปใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ เช่น การฝึกการเคลื่อนไหว เปลี่ยนอิริยาบถด้วยวิธีที่ถูกต้อง การฝึกเพิ่มความยืนหยุ่น (Stretching) ฝึกความแข็งแรง (Strengthening) กล้ามเนื้อหลังและขา รวมถึงการฝึกการเปลี่ยนท่าทางในชีวิตประจำวัน เพื่อลดโอกาสการเกิดอุบัติเหตุหรือล้มหลังการผ่าตัด
การยืดกล้ามเนื้อน่องโดยนักกายภาพบำบัด จับบริเวณข้อเท้า และใช้แขนดันให้ข้อเท้ากระดกขึ้นเบาๆ ผู้ป่วยรู้สึกแค่ตึง ไม่เจ็บ ยืดค้างไว้10 วินาที ทำซ้ำ10 ครั้ง |
ท่าออกกำลังกายกล้ามเนื้อแกนกลางลำตัว ผู้ป่วยนอนหงาย ชันเข่า 2 ข้าง เกร็งหน้าท้องลักษณะเหมือนดึงสะดือเข้าด้านในช่องท้อง กดหลังลงติดเตียง พร้อมกับขมิบก้น ค้างไว้ 5-10 วินาที ทำซ้ำ10-20 ครั้ง |
ท่าออกกำลังกายกล้ามเนื้อเข่า ผู้ป่วยนอนหงาย เกร็งเข่ากดลง อาจใช้มือนักกายภาพบำบัดหรือหมอนรองใต้เข่า แล้วกดลงค้างไว้ 5-10 วินาที ทำซ้ำ 10-20 ครั้ง |
วิธีการพลิกตะแคงตัวหลังผ่าตัด ผู้ป่วยชันเข่าด้านตรงข้าม แล้วพลิกตะแคง โดยพลิกทั้งตัวพร้อมกันไม่บิดตัว ลักษณะเหมือนท่อนไม้ log rolling นักกายภาพบำบัดช่วยพยุงบริเวณสะบักและสะโพก |
การฝึกลุกจากท่านั่งไปท่ายืน โดยใช้ walker ช่วยประคองมือ 2 ข้างกด walker หลังตรง เท้า 2 ข้างวางห่างกันพอสมควร ถ่ายน้ำหนักมาที่เท้า 2 ข้าง เกร็งเข่าและสะโพกเพื่อยืดตัวตรงขึ้น โดยไม่ก้มหลัง |
การฝึกเดิน ขณะก้าวเดิน มือ 2 ข้าง กด walker ก้าวเท้าทีละก้าวไปใน walker กดน้ำหนักลงที่มือ 2 ข้างเพื่อประคองตัว เมื่อทรงตัวได้ดีขึ้น จึงค่อยๆ กด walker น้อยลง |
อย่างไรก็ตาม การพิจารณาวิธีการผ่าตัดที่เหมาะสมในผู้ป่วยแต่ละราย สิ่งที่ต้องคำนึงถึงนอกจากเรื่องของอาการ ระดับความรุนแรงของโรคที่ผู้ป่วยเป็นแล้ว สิ่งอื่นที่ต้องนำมาพิจารณา ได้แก่ อายุ โรคประจำตัว ระดับความสามารถในการใช้ชีวิตประจำวัน ระยะเวลาการดูแลเพื่อฟื้นฟูหลังผ่าตัดเพื่อกลับไปสู่ชีวิตประจำวันในผู้ป่วยแต่ละราย รวมถึงสภาพจิตใจของผู้ป่วยด้วย และเพื่อให้การผ่าตัดได้ผลดีที่สุด จึงแนะนำให้ผู้ป่วยปรึกษาแพทย์เฉพาะทางกระดูกสันหลัง เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมที่สุด
เนื่องด้วยทางโรงพยาบาลมีความตระหนักเป็นอย่างยิ่งในเรื่องของความสะอาดและการป้องกันการติดเชื้อไวรัส COVID-19 จึงมีมาตรการป้องกันไวรัส COVID-19 ในระหว่างการผ่าตัดและการทำกายภาพบำบัด เพื่อสร้างความมั่นใจในเรื่องความสะอาดและการปลอดเชื้อให้กับผู้ป่วยที่ต้องการเข้ารับการผ่าตัดและการทำกายภาพบำบัดในสถานการณ์เช่นนี้
การใส่อุปกรณ์ป้องกันร่างกายของบุคลากรทางการแพทย์ (PPE)
การเตรียมห้องผ่าตัด
การทำความสะอาด
การดูแลคนไข้หลังผ่าตัด
แพทย์เฉพาะทางด้านกระดูกสันหลัง มีประสบการณ์ยาวนานมากกว่า 10 ปี ผ่านการผ่าตัดมาไม่ต่ำกว่า 100-120 เคสต่อปี ถือวุฒิบัตรผู้เชี่ยวชาญสาขาศัลยศาสตร์ออร์โธปิดิกส์ ศึกษาต่อด้านกระดูกสันหลังจากประเทศเยอรมนี มีความเชี่ยวชาญพิเศษด้านการผ่าตัดส่องกล้องกระดูกสันหลังโดยเทคนิคแผลเล็กเจ็บน้อย รวมถึงมีความเชี่ยวชาญด้านศัลยกรรมอุบัติเหตุบาดเจ็บทางกระดูกอีกด้วย ยิ่งไปกว่านั้น ยังเป็นอาจารย์แพทย์ให้กับนักศึกษาแพทย์ แพทย์ประจำบ้านสาขาศัลยศาสตร์ออร์โธปิดิกส์ รวมถึงเคยมีงานวิจัยเรื่องไขสันหลังบาดเจ็บเฉียบพลันและตีพิมพ์สู่สาธารณะอีกด้วย
สมัครสมาชิกเพื่อจัดเก็บข้อมูลของคุณสำหรับการนัดหมายครั้งต่อไป
มีบัญชีผู้ใช้อยู่แล้ว? เข้าสู่ระบบที่นี่