เด็กขาดวิตามินบี 1 เสี่ยงโรคหัวใจ

• วิตามินบี 1 เป็นวิตามินที่ร่างกายไม่สามารถสร้างขึ้นเอง ต้องได้รับจากการรับประทานเท่านั้น และต้องรับประทานเป็นประจำ เพราะร่างกายสามารถสะสมไว้ในจำนวนจำกัด
• เด็กๆ ที่ขาดวิตามินบี 1 ไม่ได้ทำให้มีอาการเหน็บชา เท่านั้น แต่มีผลกับระบบประสาทและการทำงานของหัวใจ ส่งผลให้เกิดโรคหัวใจได้
• หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำลายวิตามิน เช่น ปลาร้า หมาก พลู ชา หอยแมลงภู่ หอยกาบ เพื่อการป้องกันตัวเองให้ห่างไกลจากภาวะขาดวิตามินบี 1

เด็กๆ ที่มีอาการเหน็บชาบ่อยๆ อาจไม่ได้เป็นเพียงร่างกายกำลังขาดวิตามินบี 1 เท่านั้น หากแต่เป็นสัญญาณเตือนว่า มีการอักเสบรุนแรงเกิดขึ้นกับระบบประสาทและการทำงานของหัวใจ ส่งผลให้เกิดโรคหัวใจ

วิตามินบี 1 หรือไทอามีน (Thiamine) มีหน้าที่กระตุ้นการเผาผลาญคาร์โบไฮเดรต โปรตีน และไขมัน ให้เป็นพลังงานของร่างกาย   เพื่อใช้ในการเคลื่อนไหวและเสริมสร้างการเจริญเติบโต ทั้งนี้ยังมีส่วนสำคัญในการดูแลระบบประสาท และการทำงานของระบบหัวใจ  โดยร่างกายจะสะสมวิตามินบี 1 ไว้ตามกล้ามเนื้อ สมอง และหัวใจ หากเกิดภาวะขาดวิตามิน ร่างกายจะค่อยๆ ใช้วิตามินที่สะสมไว้จนหมด ภายใน 1 เดือน อาการข้างเคียงจะเริ่มปรากฏ เช่น มีการเคลื่อนไหวผิดปกติ   แขนขาอ่อนแรง หรือรุนแรงจนเป็นอัมพาต และเสี่ยงต่อการเสียชีวิต

• อ่อนเพลีย ขาดมีสมาธิ ความจำไม่ดี หงุดหงิดง่าย
• เจ็บหน้าอก นอนไม่หลับ ท้องผูก อืด เบื่ออาหาร ชาตามปลายเท้าสองข้าง
• ปวดกล้ามเนื้อ ลุกไม่ขึ้น หากอาการรุนแรงอาจเป็นตะคริว ซึ่งมักเกิดในเวลากลางคืน
• มีอาการเหน็บชาตามปลายมือและปลายเท้า ทำให้รู้สึกเจ็บแปล๊บ
• เหนื่อยง่ายกว่าปกติ แขนขาอ่อนแรง ปัสสาวะลดลง ปวดตามน่อง อารมณ์แปรปรวน
• น้ำหนักลด
• เท้าบวม นอนราบไม่ได้ ผิวร้อน ใจสั่น ชีพจรเต้นเร็วผิดจังหวะ

การขาดวิตามินบี 1 ในระยะแรก อาจทำให้หัวใจเต้นช้าลง หากปล่อยไว้เป็นระยะเวลานานโดยไม่ได้รับการรักษาอาจเสี่ยงทำให้หัวใจล้มเหลว และเสียชีวิตในที่สุด

แพทย์จะทำการตรวจเลือดและปัสสาวะ เพื่อวินิจฉัยให้แน่ชัดว่าผู้ป่วยมีภาวะขาดวิตามินบี 1 หรือเกิดขึ้นจากภาวะแทรกซ้อนอันเนื่องมาจากโรคทางกายชนิดอื่น สังเกตปริมาณของวิตามินที่ถูกขับออกมา บางรายอาจมีการตรวจหาค่าเอนไซม์จากเม็ดเลือดแดง (Erythrocyte Transketolase Activity) ในช่วงก่อนและหลังให้วิตามิน หากพบว่าการขาดวิตามินแบบไม่รุนแรง แพทย์จะให้รับประทานวิตามินบี 1 ชนิดอาหารเสริม วันละ 20-30 มิลลิกรัม ติดต่อกันประมาณ 3 สัปดาห์

ผู้ที่เกิดภาวะหัวใจวาย แพทย์จะใช้การฉีดวิตามินบี 1 จำนวน 50-100 มิลลิกรัมเข้าสู่เส้นเลือดดำ เพราะตอบสนองได้ดีกว่า  กรณีที่มีอาการทางประสาท ต้องฉีดเพิ่มขึ้นเป็นวันละ 2 ครั้ง จนว่าอาการจะดีขึ้น และให้รับประทานวิตามินเสริมต่อเนื่องวันละ 20-30 มิลลิกรัม

• เลือกทานอาหารให้ครบตามหลักโภชนาการ  ซึ่งถ้าเป็นวิตามินบี 1 จะพบได้มากในข้าวซ้อมมือ ไข่แดง เนื้อสัตว์ นม ถั่ว โยเกิร์ต น้ำส้ม น้ำมะเขือเทศ และธัญพืชเปลือกบาง
• หลีกเลี่ยงอาหารที่ทำลายวิตามิน เช่น ปลาร้า หมาก พลู ชา หอยแมลงภู่ หอยกาบ
• ไม่รับประทานกุ้งดิบ เนื้อสัตว์ดิบ และปลาน้ำจืดบางชนิด เพราะมีเอนไซม์ Thiaminase ที่ลดการดูดซึม Thiamine

เนื่องจากวิตามินบี 1 เป็นวิตามินที่ร่างกายไม่สามารถสร้างขึ้นเอง ต้องได้รับจากการรับประทานเท่านั้น อีกทั้งร่างกายยังสามารถสะสมไว้ในจำนวนจำกัด จึงจำเป็นต้องรับประทานอาหารที่มีวิตามินบี 1 เป็นประจำ