ภาวะน้ำคร่ำอุดตันหลอดเลือดที่ปอดขณะคลอด

• คุณแม่เสียชีวิตขณะคลอด เพราะเกิดจาก ภาวะน้ำคร่ำอุดตันหลอดเลือดที่ปอด ยังมีปรากฎอยู่ แต่มีโอกาสเกิดขึ้นเพียง 1 : 20,000 รายของการคลอดทุกประเทศทั่วโลก
• ภาวะน้ำคร่ำอุดตันหลอดเลือดที่ปอด อาจเกิดขึ้นกับใครก็ได้และไม่สามารถบอกได้ว่าจะเกิดขึ้นเมื่อไหร่ จึงเป็นภาวะที่ไม่สามารถป้องกันได้
• คุณแม่ตั้งครรภ์ควรฝากท้องและดูแลสุขภาพให้แข็งแรง รวมถึงทำจิตใจให้แจ่มใส ไม่เครียดกับข่าวสารต่างๆ ที่ส่งต่อกันในโลกออนไลน์ หากมีข้อสงสัยควรปรึกษาแพทย์ เพื่อข้อมูลที่ถูกต้องและปลอดภัย

แม้โลกจะเจริญก้าวหน้าไปมากเพียงไร แต่เหตุการณ์ที่คุณแม่เสียชีวิตขณะคลอดก็ยังปรากฏอยู่เสมอ หนึ่งในความเสี่ยงที่ทำให้คุณแม่เสียชีวิต คือภาวะน้ำคร่ำอุดหลอดเลือดที่ปอด

ภาวะน้ำคร่ำอุดหลอดเลือดที่ปอด อันตรายเกินคาดเดา

ภาวะน้ำคร่ำอุดตันหลอดเลือดที่ปอด (Amniotic fluid embolism; AFE) เป็นภาวะที่มีน้ำคร่ำหรือชิ้นส่วนเล็กๆ ของทารกหลุดเข้าสู่กระแสเลือดของคุณแม่ แล้วไปอุดกั้นบริเวณหลอดเลือดดำที่ปอด ส่งผลให้ระบบคุ้มกันร่างกายต่อต้านอย่างรุนแรง จนทำให้ระบบหมุนเวียนเลือด การหายใจ หรือหัวใจล้มเหลว ถือเป็นภาวะที่อันตรายมาก ซึ่งหากรักษาไม่ทันคุณแม่อาจเสียชีวิตภายใน 1 ชั่วโมง อีกทั้งยังมีอัตราการเสียชีวิตสูงถึง 80% เลยทีเดียว สำหรับทารกในครรภ์ก็มีความเสี่ยงเสียชีวิตได้เช่นกัน หากคุณแม่เกิดภาวะน้ำคร่ำอุดตันหลอดเลือดที่ปอดขณะที่ทารกยังไม่คลอด และแพทย์ไม่สามารถผ่าตัดคลอดช่วยชีวิตทารกได้ทันท่วงที ทั้งนี้ภาวะดังกล่าวไม่สามารถคาดเดาได้ว่าจะเกิดขึ้นหรือไม่ จะเกิดขึ้นเมื่อใด อีกทั้งยังไม่มีวิธีป้องกัน

ปัจจุบันยังไม่สามารถหาสาเหตุภาวะน้ำคร่ำอุดตันหลอดเลือดที่ปอดได้ชัดเจน อาจเกิดจากการหดรัดตัวที่รุนแรงของมดลูก ส่งผลให้เกิดความดันในโพรงมดลูกสูงจนดันน้ำคร่ำเข้าสู่กระแสเลือด หรือจากการที่ถุงน้ำคร่ำแตกหลุดเข้าไปในกระแสเลือด รวมถึงอาจเนื่องจากทารกเสียชีวิตในครรภ์และเยื่อหุ้มทารกเปื่อยขาด ทำให้น้ำคร่ำเข้าสู่กระแสเลือดก็เป็นได้

นอกจากนี้ยังมีปัจจัยที่อาจเกี่ยวข้องทำให้เกิดความเสี่ยงภาวะดังกล่าว ดังนี้

• คุณแม่ตั้งครรภ์ที่มีอายุมาก หรือเคยตั้งครรภ์มากกว่า 5 ครั้ง
• การเร่งคลอดโดยใช้ยากระตุ้นการหดรัดตัวของมดลูก
• ภาวะรกเกาะต่ำ รกลอกตัวก่อนกำหนด มดลูกแตก หรือการบาดเจ็บในช่องคลอด
• การใช้เครื่องมือช่วยคลอด การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง
• ภาวะชักจากครรภ์เป็นพิษ ภาวะทารกเครียดในครรภ์

อย่างไรก็ดี ยังไม่มี ข้อมูลเพียงพอในการยืนยันปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้ว่าเกี่ยวข้องกับภาวะน้ำคร่ำอุดหลอดเลือดที่ปอด ดังนั้นการดูแลผู้ป่วย ยังคงเป็นไปตามมาตรฐานทางสูติศาสตร์

คุณแม่คลอดบุตรจะมีอาการกระสับกระส่าย เหงื่อออก เจ็บหน้าอก หายใจลำบาก ปาก เล็บและผิวหนังตามตัวเขียวคล้ำ อาเจียน และช็อก หมดสติ และอาจเสียชีวิตได้ทั้งคุณแม่และทารก หรือแม้แพทย์จะช่วยชีวิตได้ทันก็พบว่ามีผลกระทบกระเทือนต่อระบบประสาทและระบบอื่นๆ ของร่างกายอย่างรุนแรง ซึ่งต้องใช้เวลาฟื้นฟูสุขภาพเป็นเวลานานหรืออาจไม่มีโอกาสหายเป็นปกติ

แม้ภาวะน้ำคร่ำอุดตันหลอดเลือดที่ปอด อาจเกิดขึ้นกับใครก็ได้ และไม่สามารถบอกได้ว่าจะเกิดขึ้นเมื่อไหร่ รวมถึงยังไม่สามารถป้องกันได้ แต่การคลอดลูกแล้วตายจากภาวะน้ำคร่ำอุดตันหลอดเลือดที่ปอดก็มีโอกาสเกิดขึ้นเพียง 1 : 20,000 รายของการคลอดทุกประเทศทั่วโลก

คุณแม่ตั้งครรภ์ควรฝากท้องกับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญและดูแลสุขภาพให้แข็งแรง รวมถึงทำจิตใจให้แจ่มใส ไม่เครียดกับข่าวสารต่างๆ ที่ส่งต่อกันในโลกออนไลน์ หากมีข้อสงสัยควรปรึกษาแพทย์ เพื่อข้อมูลที่ถูกต้องและปลอดภัย

โรงพยาบาลสมิติเวช สุขุมวิท คว้ารางวัลทรงเกียรติ “Healthcare Asia Award 2023” สาขา “Clinical Service Initiative of the Year”

ริเริ่มโปรแกรมการดูแลสุขภาพ ป้องกันการคลอดก่อนกำหนด และประสบความสำเร็จตั้งแต่ปี 2559

โดยมี รศ.ดร.นพ.บุญศรี จันทร์รัชชกูล ประธานโครงการและหัวหน้าคลินิกป้องกันการคลอดก่อนกำหนด เป็นตัวแทนขึ้นรับรางวัลในครั้งนี้

โรงพยาบาลสมิติเวชยังคงมุ่งมั่นที่จะพัฒนาโปรแกรมป้องกันการคลอดก่อนกำหนด เพื่อลดอัตราการคลอดก่อนกำหนดให้ดีขึ้นกว่าเดิม โดยจะทำงานร่วมกับโรงพยาบาลในประเทศไทยและในต่างประเทศ ช่วยเพิ่มคุณภาพในการดูแลสตรีตั้งครรภ์และทารกแรกเกิด เพื่อลดอัตราการคลอดก่อนกำหนด