ถึงดวงจะเล็ก แต่เด็กก็มีหัวใจ

• แม้ โรคหัวใจพิการแต่กําเนิด จะเป็นโรคหัวใจที่พบบ่อยที่สุดในทารก และมีอัตราการเสียชีวิตสูง  แต่หากได้รับการรักษาที่ถูกต้อง ก็สามารถรักษาให้ดีขึ้นและหายขาดได้   
• โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด ส่วนใหญ่จะไม่ทราบสาเหตุการเกิดอย่างชัดเจน คุณแม่ควรรีบฝากครรภ์และใส่ใจในการดูแลสุขภาพ ปรึกษาแพทย์หากต้องรับประทานยา และระวังการติดเชื้อต่างๆ ขณะตั้งครรภ์
• หากสังเกตุพบว่าลูกมีอาการเหนื่อยง่ายเวลาดูดนม หายใจเร็ว หัวใจเต้นแรงและเร็วกว่าปกติ มีเหงื่อออกมาก ตัวเย็น ซีดมากกว่าเด็กทั่วไป ควรพาไปพบกุมารแพทย์เพื่อหาสาเหตุและรับการรักษาที่ถูกต้อง

นอกจากความรักแบบคู่รักแล้ว ความรักของเพื่อน ครอบครัว พ่อแม่และลูก ก็มีความสำคัญเช่นกัน โดยเฉพาะทารกที่ยังไม่สามารถสื่อสารความรัก   ซึ่งอาจเกิดมาพร้อมโรคภัยไข้เจ็บอย่าง โรคหัวใจพิการแต่กําเนิด พ่อแม่ควรทำความเข้าใจ มอบความรัก และดูแลหัวใจดวงเล็กของลูกน้อยอย่างถูกวิธี

โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด (Congenital heart disease) ถือเป็นโรคที่ยังไม่ทราบสาเหตุแน่ชัด เกิดจากภาวะหัวใจล้มเหลว ไม่สามารถสูบฉีดเลือดไปเลี้ยงเนื้อเยื้อต่างๆ ของร่างกายได้เต็มที่ ทารกจึงมีอาการเหนื่อย หายใจเร็ว และมีน้ำหนักตัวน้อย ซึ่งอาจพบตั้งแต่คลอดหรือตรวจพบภายหลังได้

แม้โรคหัวใจพิการแต่กำเนิดจะเป็นโรคหัวใจที่พบบ่อยที่สุดในทารก และมีอัตราการเสียชีวิตสูงก็ตาม  แต่หากได้รับการรักษาที่ถูกต้อง ก็สามารถรักษาให้ดีขึ้นและหายขาดได้   

โรคหัวใจพิการแต่กำเนิด  แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ 

1. ชนิดตัวเขียว เกิดจากความผิดปกติของหลอดเลือดและหัวใจ ส่งผลให้เลือดดำที่ยังไม่ได้ฟอกออกมาผสมกับเลือดแดง ทำให้ทารกมีสีเขียวคล้ำจากการขาดออกซิเจน
2. ชนิดตัวไม่เขียว เกิดจากภาวะผิดปกติของหลอดเลือดและหัวใจเช่นกัน แต่ไม่มีเลือดดำที่ยังไม่ได้ฟอกมาผสมกับเลือดแดง เด็กจะตัวไม่เขียวและไม่มีอาการผิดปกติ แต่การตรวจพบส่วนใหญ่มาจากเสียงเต้นของหัวใจที่ผิดปกติ  หรือเกิดหัวใจวาย เนื่องจากหัวใจทำงานหนักเกินไป  ส่วนอาการที่พบบ่อยคือทารกมักหายใจเร็ว ดูดนมได้ครั้งละน้อยๆ และน้ำหนักตัวขึ้นช้า

ส่วนใหญ่หรือประมาณ 85% ไม่ทราบสาเหตุ ที่เหลือเกิดจากความผิดปกติทางพันธุกรรมหรือโครโมโซมผิดปกติ เช่น โครโมโซม คู่ที่ 21  ทำให้เกิดเป็นโรคดาวน์ซินโดรม ร่วมกับเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด  มักเกิดกับแม่ตั้งครรภ์ ที่มีอายุมากกว่า 35 ปี  สาเหตุอื่น ๆ อาจเกิดจาก แม่ได้รับรังสี X-Ray หรือติดเชื้อใน 3 เดือนแรกของการตั้งครรภ์ เช่น ติดเชื้อหัดเยอรมัน  หรือแม่รับประทานยาบางชนิด เช่น ยารักษาสิว ยากันชัก หรือยากลุ่มแอมเฟตามีน 

อาการที่สามารถสังเกตและบอกได้ว่าลูกอาจเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด

• เด็กจะเหนื่อยง่ายเวลาดูดนม เนื่องจากผนังหัวใจรั่วทำให้เลือดไหลผ่านรูรั่ว    ไปที่ปอดมากกว่าปกติ หัวใจและปอดทำงานมากกว่าปกติ จึงมีอาการเหนื่อยง่าย
• หายใจเร็วกกว่าปกติ เนื่องจากผนังหัวใจรั่ว ทำให้เลือดไหลผ่านรูรั่วไปที่ปอดมากกว่าปกติ การแลกเปลี่ยนออกซิเจนที่ปอดได้ไม่ดีเท่าที่ควร
• เลี้ยงไม่โต  เด็กเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดจะใช้พลังงานมากกว่าปกติ ทำให้เหลือไปใช้ในการเจริญเติบโตน้อยกว่าปกติ จึงโตช้า
• มีเหงื่อออกมาก ตัวเย็น ซีดมากกว่าเด็กทั่วไป เนื่องจากเด็กเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิดจะมีเมตาบอลิซึ่มสูงกว่าเด็กปกติทั่วไป  
• หัวใจเต้นแรงและเร็วกว่าปกติ สังเกตได้จากการคลำที่หน้าอกหรือดูที่หน้าอก
• ตัวเขียว โรคหัวใจชนิดนี้จะสังเกตได้ว่ามีริมฝีปาก ปลายมือ ปลายเท้าเขียวร่วมด้วย

1. การรักษาโดยยา เหมาะกับเด็กป่วยที่หัวใจผิดปกติไม่มาก 
2. การรักษาด้วยการสวนหัวใจ (Interventional Cardiac catheterization) ด้วยบอลลูน หรืออุปกรณ์พิเศษปิดรูรั่ว 
3. การผ่าตัด กระบวนการนี้สามารถทำให้เด็กอาการดีขึ้น สามารถกลับไปใช้ชีวิตได้เหมือนกับเด็กปกติทั่วไป 

เนื่องจากโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด ส่วนใหญ่จะไม่ทราบสาเหตุการเกิดอย่างชัดเจน หากคุณแม่รู้ตัวว่าตั้งครรภ์ ควรรีบฝากครรภ์และใส่ใจในการดูแลสุขภาพ ปรึกษาแพทย์หากต้องรับประทานยา และระวังการติดเชื้อต่างๆ รวมถึงรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ออกกำลังกายตามความเหมาะสม และทำจิตใจให้แจ่มใส เพื่อช่วยให้ลูกน้อยที่จะคลอดออกมาจะมีสุขภาพร่างกายที่สมบูรณ์แข็งแรงที่สุด

ทั้งนี้หากคลอดทารกออกมาแล้วพบเป็นโรคหัวใจพิการแต่กำเนิด คุณพ่อคุณแม่ไม่ควรวิตกกังวลมากเกินไป เพราะหากได้รับการรักษาอย่างถูกวิธี ทารกน้อยสามารถมีอาการดีขึ้นและหายขาดได้ อย่าลืมว่า “ถึงดวงเล็ก แต่เด็กก็มีหัวใจ” ความรักของพ่อแม่คือเป็นของขวัญล้ำค่าที่สุดของลูก