โปรแกรมตรวจภูมิแพ้ในเด็ก

• ภูมิแพ้ระบบทางเดินหายใจ (พบโรคภูมิแพ้ในระบบนี้มากที่สุด) มีอาการตั้งแต่น้ำมูกไหล จาม คันจมูก คัดจมูก (คนทั่วไปเรียกว่าโรคแพ้อากาศ) หรืออาจมีอาการรุนแรง เช่น ไอ แน่นหน้าอก มีอาการหอบ ซึ่งเป็นอาการของโรคหืด สาเหตุของภูมิแพ้ระบบทางเดินหายใจ ส่วนมากเกิดจากสารก่อภูมิแพ้ในอากาศ โดยในคนไทยส่วนใหญ่มักเกิดจากการแพ้ไรฝุ่น รองลงมาคือ แมลงสาบ  ขนและรังแคสัตว์เลี้ยง หรือเกิดจากเชื้อราในอากาศ
• ภูมิแพ้ทางผิวหนัง เช่น ผื่นลมพิษ ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง (Eczema) หรือ ผื่นแพ้จากการสัมผัส สาเหตุของลมพิษมักเกิดจากอาหารและยา รวมถึงอาจเกิดการติดเชื้อ ส่วนผื่นภูมิแพ้ผิวหนังมักเกิดขึ้นในเด็กที่มีพันธุกรรมของโรคภูมิแพ้ในครอบครัว และอาจเกิดจากการแพ้อาหารได้ เช่น แพ้นมวัว ไข่ ซึ่งทำให้เกิดผื่นบริเวณแก้มในเด็กเล็กหรือข้อพับในเด็กโต
• ภูมิแพ้ระบบทางเดินอาหาร ได้แก่ อาการปวดท้อง อาเจียน ถ่ายเป็นมูกเลือด สาเหตุส่วนใหญ่เกิดจากการแพ้อาหาร
• ระบบอื่นๆ (ที่มักมีอาการรุนแรง) ผู้ป่วยบางรายมีอาการแพ้มาก อาจมีอาการเกิดขึ้นในทุกระบบ เช่น หอบ ลมพิษ ช็อค หรืออาจรุนแรงจนเสียชีวิตภายหลังจากการกินอาหารบางชนิด เช่น กุ้ง ถั่วลิสง  ฯลฯ หรือภายหลังได้รับยา เช่น เพนิซิลลิน

• พันธุกรรม โรคภูมิแพ้หลายโรค จะเกิดขึ้นได้ง่ายถ้ามีพันธุกรรม เช่น โรคหืด โรคแพ้อากาศ และผื่นภูมิแพ้ในเด็กยิ่งถ้ามีประวัติว่าทั้งพ่อและแม่เป็น จะยิ่งมีโอกาศมากกว่าพ่อหรือแม่เป็นฝ่ายเดียว ถ้าพ่อหรือแม่เป็นโรคภูมิแพ้จะทำให้ลูกมีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้ประมาณร้อยละ 30-50 แต่ถ้าทั้งบิดาและมารดาเป็นโรคภูมิแพ้จะมีผลให้บุตรมีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้มากขึ้นถึงร้อยละ 50-70 ในขณะที่เด็กที่มาจากครอบครัวที่ไม่มีประวัติโรคภูมิแพ้เลยมีโอกาสเป็นโรคภูมิแพ้เพียง 10%
• สิ่งแวดล้อม เป็นปัจจัยที่สำคัญมาก เพราะสารก่อภูมิแพ้ที่จะเข้าสู่ร่างกายเราเกิดจากสิ่งแวดล้อมทั้งสิ้น  ไม่ว่าสารก่อภูมิแพ้ที่เข้าร่างกายโดยการหายใจ  การรับประทาน หรือการสัมผัส  สารก่อภูมิแพ้บางอย่างสังเกตได้ง่าย เช่น มีอาการหลังจากรับประทานทะเลอาจเกิดผื่นลมพิษภายในเวลาครึ่งชั่วโมง หรือกินยาแล้วมีผื่นขึ้น ผู้ป่วยกวาดบ้าน เล่นกับแมวหรือสุนัขแล้วเกิดอาการจาม คัดจมูกหรือหอบ

• อาการทางระบบการหายใจ จาม คันจมูก น้ำมูกไหล คัดจมูก คันตา คันคอ หรือไอเรื้อรังมีเสมหะ มีอาการหอบเหนื่อย หายใจเสียงดังวี้ดๆ อาการดังกล่าวอาจเป็นๆ หายๆ อาจมีอาการเป็นไปตามฤดูกาล หรือเป็นตลอดเกือบทั้งปี ขึ้นอยู่กับความรุนแรงและสาเหตุ
• ผิวหนัง เป็นลมพิษ ผื่นคันตามข้อพับ ในเด็กอาจมีผื่นแดงบริเวณแก้ม
• อาการจากระบบทางเดินอาหาร คลื่นไส้ อาเจียน อุจจาระร่วง ปวดท้อง ถ่ายเป็นมูกเลือด รวมถึงอาการในอีกหลายระบบในคนไข้ที่แพ้รุนแรง อาจมีทั้งอาการหอบ หายใจลำบาก ลมพิษขึ้น ช็อค และรุนแรงถึงชีวิต

การวินิจฉัยและเลือกการตรวจหาโรคภูมิแพ้ แพทย์จะซักประวัติผู้ป่วยโดยละเอียด มีการตรวจร่างกาย และเลือกวิธีมดสอบหาสิ่งที่แพ้ในแต่ละราย ซึ่งสามารถทำได้ 2 วิธี

1.  ทดสอบภูมิแพ้ทางผิวหนัง เป็นทดสอบปฏิกิริยาต่อสารก่อภูมิแพ้ชนิดต่างๆ โดยใช้เข็มสะกิดที่ผิวหนังแล้วหยดสารที่สงสัยว่าจะเป็นสารก่อภูมิแพ้ (Allergen) บนผิวหนัง (รู้ผลใน 15 - 20 นาที)
2.  การตรวจเลือด เพื่อหาค่า specific IgE ต่อสารก่อภูมิแพ้  วิธีนี้คือการทดสอบหาปฏิกิริยาจำเพาะระหว่างสารภูมิต้านทานของร่างกาย IgE กับสารก่อภูมิแพ้ Allergen โดยการเจาะเลือดนำไปทดสอบในห้องปฏิบัติการ เพื่อจำแนกได้ว่าเกิดการแพ้จากสารก่อภูมิแพ้ชนิดใด (รู้ผลภายใน 1 - 3 วัน)