ภาวะนิ้วหัวแม่เท้าเอียง (Bunion)

• ภาวะนิ้วหัวแม่เท้าเอียง ทำให้เกิดความไม่สวยงาม หารองเท้าใส่ยาก เกิดการเสียดสีของปุ่มกระดูกที่นูนออกมา ทำให้มีอาการปวดขณะเดิน หรือปวดเป็นพักๆ รวมถึงชาปลายนิ้วเท้าได้
• ภาวะนิ้วหัวแม่เท้าเอียง อาจทำให้เกิดอาการแทรกซ้อน เช่น ถุงน้ำอักเสบ นิ้วเท้าหงิกงอผิดปกติ ตาปลา
• การรักษาภาวะนิ้งโป้งเท้าเอียง ทำได้ 2 วิธีคือการรักษาแบบประคับประคอง และ การรักษาโดยการผ่าตัด ซึ่งแพทย์จะพิจารณาตามอาการของแต่ละคน

บางท่านอาจเคยสังเกตเห็นความผิดปกติบริเวณเท้า ที่มีลักษณะของนิ้วหัวแม่เท้าเอนเอียงเข้าไปชิดกับนิ้วชี้ ร่วมกับการที่กระดูกบริเวณข้อต่อของโคนนิ้วหัวแม่เท้าด้านในปูดนูนออกมา และบางครั้งอาจมีสีแดงระเรื่อบริเวณกระดูกที่ปูดนูนขึ้นมาอีกด้วย เรียกเท้าที่มีลักษณะนี้ว่า ภาวะนิ้วหัวแม่เท้าเอียง หรือ Bunion จะพบในเพศหญิงมากกว่าเพศชาย พบมากเมื่ออายุมากขึ้น และส่วนมากจะพบที่เท้าทั้ง 2 ข้างมากกว่าพบที่เท้าข้างเดียว

• ภาวะเท้าแบน
• ข้อต่อบริเวณนิ้วหัวแม่เท้ายืดหยุ่นมากกว่าปกติ
• พันธุกรรม การมีนิ้วหัวแม่เท้าชี้ออกไปด้านนอกตั้งแต่แรกเกิด
• การบาดเจ็บบริเวณนิ้วหัวแม่เท้าทำให้เอ็นด้านในขาด พบบ่อยในนักกีฬา หรือการประสบอุบัติเหตุ
• ภาวะเท้าผิดรูปตั้งแต่กำเนิด
• อาจเกิดจากการใส่รองเท้าส้นสูง ปลายรองเท้าแคบ

• การสวมใส่รองเท้าที่ไม่เหมาะสมเป็นประจำ เช่น รองเท้าส้นสูง รองเท้าหัวแหลม รองเท้าที่คับแน่นจนเกินไป
• โรคเท้าแบนที่ไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม

• โคนนิ้วหัวแม่เท้าด้านใน บวม แดง ปวด
• โคนนิ้วหัวแม่เท้าด้านในปูดนูนออกมา
• หนังบริเวณโคนนิ้วหัวแม่เท้าด้านในมีลักษณะหนาตัวขึ้น
• นิ้วหัวแม่เท้าชี้ออกไปด้านนอก (ด้านนิ้วเท้าอื่นๆ)
• มีอาการปวดเท้าเป็นพักๆ หรือปวดเมื่อใส่รองเท้าที่ไม่เหมาะสม
• ชาปลายนิ้วเท้า
• หากมีอาการรุนแรง นิ้วหัวแม่เท้ากับนิ้วชี้จะมีการเกยกัน

• การตรวจร่างกาย: แพทย์จะทำการตรวจบริเวณเท้าว่ามีรอยแดงบริเวณที่มีปุ่มกระดูกปูดนูนออกมา หากรุนแรงอาจพบว่านิ้วหัวแม่เท้าและนิ้วชี้มีการเบียดลอยขึ้นไปเกยกัน
• การเอกซเรย์: แพทย์อาจสั่งให้เอกซเรย์เพิ่มเติม เพื่อประเมินระดับความรุนแรงของโรค โดยการวัดมุมบริเวณนิ้วหัวแม่เท้าที่เบนออกไป

• อาการปวดเป็นเวลานาน รักษาแบบประคับประคองประมาณ 6 เดือนแล้วไม่หาย
• อาการปวดทำให้ไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวันเดิมได้
• อาการของภาวะนิ้วหัวแม่เท้าเอียงแย่ลง เอียงมากขึ้น หรือนิ้วหัวแม่เท้าขึ้นไปเกยบนนิ้วชี้
• หากเป็นโรคเบาหวาน อาจทำให้อาการผิดปกติที่เท้าแย่ลง ควรพบแพทย์เพื่อรับการรักษาจะดีที่สุด

ภาวะแทรกซ้อน

• ถุงน้ำอักเสบ (Bursitis) คือ ถุงน้ำที่เป็นตัวรองรับการเสียดสีบริเวณกระดูก เอ็น และกล้ามเนื้อใกล้ข้อต่อเกิดการอักเสบ ทำให้เกิดอาการปวดบริเวณเท้าได้
• นิ้วเท้าหงิกงอผิดปกติ (hammer toe) โดยมีสาเหตุจากข้อต่อตรงกลางนิ้วโค้งงอผิดปกติ ทำให้ปวดและมีแรงกด
• กลุ่มอาการปวดบริเวณฝ่าเท้าด้านหน้า (Metatarsalgia) ก่อให้เกิดอาการปวดและการอักเสบที่ฝ่าเท้าและจมูกเท้า
• ตาปลา (Callus) ขึ้นบริเวณฝ่าเท้า ใต้กระดูกนิ้วเท้า

การรักษาภาวะนิ้วหัวแม่เท้าเอียงนั้นขึ้นอยู่กับระดับความปวดและระดับความรุนแรงของภาวะนี้

1.การรักษาแบบประคับประคอง

• หลีกเลี่ยงการใส่รองเท้าส้นสูง รองเท้าหน้าแคบ รองเท้าที่คับแน่นจนเกินไป
• สวมใส่รองเท้าที่เหมาะสม ทั้งสำหรับใส่ในชีวิตประจำวันและการออกกำลังกาย เช่น รองเท้าหน้ากว้าง ไม่บีบเท้า เหลือช่องว่างระหว่างปลายเท้ากับปลายรองเท้าประมาณ 0.5 นิ้ว
• รับประทานยาแก้ปวดหากมีอาการปวด
• ใส่อุปกรณ์ซิลิโคนที่ช่วยถ่างนิ้วโป้ง หรือ bunion pads (แผ่นนุ่มๆ แปะบริเวณปุ่มกระดูกเพื่อป้องกันการเสียดสี)
• การใช้น้ำแข็งประคบเพื่อบรรเทาอาการปวด บวม แดง หรืออักเสบ
• ไม่แนะนำให้ฉีดสเตียรอยด์ (steroid) เพราะอาจทำให้เส้นเอ็นเปื่อยขาดได้

2.การรักษาโดยการผ่าตัด

• แพทย์จะพิจารณาการรักษาโดยการผ่าตัดเมื่อทำการรักษาแบบประคับประคองมาเป็นเวลาประมาณ 6 เดือนแล้ว อาการยังไม่ดีขึ้น
• ทำได้โดยการผ่าตัดเอากระดูกที่ยื่นออก และปรับแนวกระดูก รวมไปถึงการผ่าตัดปรับเส้นเอ็นรอบข้อนิ้วเท้าให้อยู่ในตำแหน่งที่เหมาะสม

• สวมใส่รองเท้าที่เหมาะสม ทั้งสำหรับใส่ในชีวิตประจำวันและการออกกำลังกาย เช่น รองเท้าหน้ากว้าง ไม่บีบเท้า เหลือช่องว่างระหว่างปลายเท้ากับปลายรองเท้าประมาณ 0.5 นิ้ว
• หลีกเลี่ยงการใส่รองเท้าส้นสูง รองเท้าหน้าแคบ รองเท้าที่คับแน่นจนเกินไป
• รักษาน้ำหนักตัวให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม

หากมีภาวะนิ้วหัวแม่เท้าเอียง ไม่ต้องกังวลใจ เพียงปฏิบัติตามข้อแนะนำในการดูแลตัวเองเบื้องต้น ก็สามารถลดความเสี่ยงไม่ให้อาการเป็นมากขึ้นจนรบกวนชีวิตประจำวันได้