ต้อเนื้อ ภัยน่ากลัวของดวงตา

• ต้อเนื้อหากปล่อยทิ้งไว้ไม่รักษาจะส่งผลให้การรักษายุ่งยากและเสี่ยงต่อการมองเห็นไม่ชัดเหมือนเดิม หรืออาจรุนแรงจนทำให้ตาบอดได้
• การทำงานกลางแจ้ง ถูกแสงแดดโดยไม่สวมแว่นป้องกัน เจอลม ฝุ่น ควัน มลพิษทางอากาศ หรือสารเคมีอยู่เสมอ อาจเป็นสาหตุที่ทำให้เกิดต้อเนื้อได้
• การผ่าตัดลอกต้อเนื้อในปัจจุบันมีวิธีการที่ทันสมัย ทำให้อัตรากลับมาเป็นซ้ำเกิดขึ้นไม่ถึง 1% โดยผู้ป่วยต้องหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆ หลังการผ่าตัด

นอกจากโรคต้อเนื้อจะทำให้ผู้ป่วยขาดความมั่นใจ ไม่กล้าสบตากับผู้อื่น เนื่องจากมีแผ่นเนื้อยื่นจากตาขาวไปจนถึงตาดำอย่างเห็นได้ชัด หากปล่อยทิ้งไว้นานโดยไม่รักษาจะยิ่งส่งผลให้การรักษายุ่งยากและเสี่ยงต่อการมองเห็นไม่ชัดเหมือนเดิม รวมถึงการละเลยจนเนื้องอกปิดตามิดทั้ง 2 ข้าง อาจทำให้ตามองไม่เห็นได้

สังเกตเห็นแผ่นเนื้อลามเข้าตาดำ โดยมักเกิดขึ้นที่หัวตามากกว่าหางตา อาจเป็นเพียงตาข้างเดียวหรือเป็นทั้งสองข้างก็ได้ ทำให้ผู้ป่วยระคายเคืองตา ตาแดงง่าย หรือรู้สึกแสบตา มีน้ำตาไหล หากปล่อยทิ้งไว้จนเนื้อลุกลามถึงกลางตาดำจะทำให้ตามัวลง ในกรณีที่แผ่นเนื้ออยู่เฉพาะบริเวณตาขาวจะเรียกว่า “ต้อลม”

โรคต้อเนื้อ เกิดจากความผิดปกติของเยื่อบุตาที่เสื่อมสภาพและหนาขึ้น จนกลายเป็นแผ่นเนื้อจากตาขาวเข้าสู่ตาดำ ซึ่งหากยื่นถึงกลางตาดำ จนบังการมองเห็นทำให้ตามัวได้

ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุการเกิดต้อเนื้อที่แน่ชัด แต่พบผู้ป่วยต้อเนื้อมากในประเทศเขตร้อนแถบเส้นศูนย์สูตรที่ค่อนข้างแดดจัด แห้งแล้ง และมีฝุ่นลม ทั้งนี้ยังพบอีกว่าโรคต้อเนื้อไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะในผู้สูงอายุที่เยื่อบุตาเสื่อมลงเท่านั้น คนวัยหนุ่มสาวก็เป็นต้อเนื้อได้เช่นกัน หากมีปัจจัยเสี่ยงดังนี้

• ตาแห้ง เนื่องจากถูกลม ฝุ่น ควัน มลพิษทางอากาศ หรือสารเคมีอยู่เสมอ
• การทำงานกลางแจ้ง ถูกแสงแดดเป็นประจำโดยไม่สวมแว่นป้องกัน
• มีประวัติบุคคลในครอบครัวใกล้ชิด เช่น พ่อแม่หรือพี่น้องเป็นโรคต้อเนื้อ

• หลีกเลี่ยงการออกกลางแจ้งขณะแดดจัด หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ให้สวมหมวก กางร่ม และใส่แว่นกันแดด
• หลีกเลี่ยงมลภาวะ ฝุ่น และควัน โดยการสวมแว่นหรืออุปกรณ์ป้องกันดวงตา
• พักสายตาด้วยการหลับตา หรือเปลี่ยนจุดโฟกัสเมื่อรู้สึกตาล้าหรือตาแห้งเกินไป
• หากตาแห้ง ควรใช้น้ำตาเทียมที่ไม่มีส่วนผสมของสเตียรอยด์ โดยปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
• หากเป็นต้อเนื้อ ควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง ห้ามใช้น้ำสมุนไพรหยอดดวงตาเด็ดขาด เพราะอาจทำให้ตาอักเสบ หรือติดเชื้อรุนแรงได้

หากเป็นในระยะแรกยังไม่จำเป็นต้องผ่าตัด เพียงแต่ป้องกันไม่ให้เกิดการอักเสบมากขึ้น ด้วยการสวมแว่นที่มีประสิทธิภาพสามารถป้องกันรังสียูวี รวมถึงใช้ยาหยอดตาตามแพทย์สั่งเพื่อควบคุมการอักเสบ

เมื่อต้อเนื้อเป็นมากขึ้น มีการอักเสบบ่อย มีการบดบังการมอง แพทย์แนะนำให้เข้ารับการรักษาด้วยการลอกต้อ ซึ่งผู้ป่วยส่วนใหญ่มักวิตกกังวล แต่การลอกต้อ เป็นเพียงการผ่าตัดที่ใช้เวลาไม่เกิน 1 ชั่วโมง สามารถกลับบ้านได้ทันทีหลังผ่าตัด โดยไม่จำเป็นต้องพักฟื้นที่โรงพยาบาล

ทั้งนี้ผู้ป่วยที่ทำการผ่าตัดลอกต้อเนื้อแล้วอาจมีโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้อีก ซึ่งในปัจจุบันมีการผ่าตัดที่ทันสมัยร่วมกับการใช้ยาหยอดตาหลังผ่าตัดทำให้อัตรากลับมาเป็นซ้ำมีเพียงไม่ถึง 1% โดยผู้ป่วยต้องดูแลตัวเอง หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงต่างๆหลังการผ่าตัด

• ทำตามคำแนะนำของแพทย์ โดยอาจต้องหยุดยาบางชนิดก่อนการผ่าตัด
• ทำความสะอาดใบหน้าและสระผมให้พร้อมก่อนผ่าตัด เนื่องจากหลังผ่าตัดห้ามดวงตาโดนน้ำ 7 วัน

• ปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
• รับประทานยาแก้ปวดตามคำแนะนำหรือเมื่อมีอาการปวด
• พบแพทย์ตามนัดจนกว่าจะหายเป็นปกติ
• หลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดต้อเนื้อ เพื่อป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำ

แม้ต้อเนื้อจะลุกลามได้ แต่การผ่าตัดลอกต้อเนื้อก็เป็นวิธีรักษาที่ไม่ยุ่งยาก ใช้เวลาน้อย และปลอดภัย อย่างไรก็ตามไม่ควรมองข้ามโรคต้อเนื้อว่าเป็นเรื่องเล็กน้อย ด้วยการป้องกันโดยสวมแว่นตาเสมอเมื่อต้องออกกลางแจ้งขณะแดดจัด รวมถึงรับประทานอาหารที่มีวิตามินเอ เช่น ผักใบเขียว นม ไข่แดง และผลไม้สีเหลืองและส้ม เพื่อช่วยกระตุ้นให้เยื่อบุตาขาวแข็งแรง