တင်ပါးဆုံရိုးအစားထိုးခွဲစိတ်ကုသမှုကို ဘယ်အချိန်မှာလုပ်ဆောင်ရမလဲ?

တင်ပါးဆုံရိုးမှာဖြစ်တဲ့ ထိခိုက်မှု (သို့) ရောဂါများဟာ တခြားသော ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်း များမှာဖြစ်တဲ့ အဆစ်ရောင်ခြင်းထက်စာရင် နာကျင်မှုကိုပိုမို ခံစားရပါတယ်။ နာကျင်မှုဟာ ပုံမှန်အားဖြင့် တောင့်ခံနိုင်ဖို့ခက်ခဲပါတယ်။ ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ တင်ပါးဆုံရိုးဟာ ဟာ ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ကိုထိန်းညှိပေးတဲ့ အဓိက အရိုးအဆစ် ဖြစ်တာကြောင့်ပါ။ တင်ပါးဆုံရိုးဟာ အမြဲတမ်း အလုပ် လုပ်နေရပြီး တခြားသော ရွေ့လျားလှုပ်ရှားမှုတွေနဲ့လည်း ဆက်စပ်နေပါတယ်။ တင်ပါးဆုံရိုးကို ဖြေဖြေးလေး အသုံးပြုပြီးလှုပ်ရှားနေတဲ့အချိန် (သို့) ဘာမှ လှုပ်ရှားမှုမရှိတဲ့ အချိန်မှာတောင် တင်ပါးအရိုးအဆစ်နေရာမှာ နာကျင်မှုကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုအခြေအနေဆိုရင် လူနာဟာ ထော့နင်းထော့နင်း သွားရဖို့လိုအပ်ပြီး လူငယ်တွေမှာ တော့ လမ်းလျှောက်တဲ့အချိန်မှာ အနှောင့်အယှက် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံမှာ တင်ပါးဆုံရိုးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရောဂါ(၂)ခု အဖြစ်များပါတယ်။ အဲဒီထဲက တစ်ခုကတော့ Osteonecrosis လို့ခေါ်တဲ့ အရိုးအပေါ် သွေးစီးဆင်းမှုမရှိတဲ့ အခြေအနေ ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် စတီးရွိုက်နဲ့ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးတွေ သုံးစွဲရာကနေ တစ်ဆင့် ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုကတော့ ယိုးယွင်းလာတဲ့အခြေအနေဖြစ်ပြီး အသက်အရွယ် အိုမင်းလာမှုကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ တခြားသောတင်ပါးဆုံရိုးနဲ့ဆိုင်တဲ့ ပြဿနာ တွေကတော့ ကလေးမွေးစဉ်တင်ပါးဆုံးရိုးထိခိုက်မှု ၊ တင်ပါးဆုံးရိုးနေရာလွဲ မှားစေတဲ့ ထိခိုက်မှုများ ၊ တင်ပါးဆုံရိုးကျိုးခြင်း စတာတွေဖြစ်ပါတယ်။ တခြားသော အဖြစ်နည်းတဲ့ ပြဿနာများလည်းရှိပါတယ်။

တင်ပါးဆုံရိုးကင်ဆာဟာ ပုံစံ(၂)မျိုးနဲ့ဖြစ်နိုင်ပြီး တခြားအစိတ်အပိုင်းဆီ ပျံ့နှံ့သွားတဲ့ ကင်ဆာ အမျိုးအစားနဲ့ အနီးအနားရှိတစ်ရှူးများဆီ ပျံ့နှံ့သွားတဲ့ ကင်ဆာအမျိုးအစား တွေဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးအစားနှစ်ခုစလုံးဟာ ဖြစ်ပြီဆိုရင် ဘယ်လိုပုံစံပဲနေနေ တင်ပါးဆုံရိုးနာကျင်မှုကို အမြဲတမ်းခံစားနေရမှာဖြစ်ပြီး အရိုးအဆစ်ရောင်ခြင်းရဲ့ ဝေဒနာထက် ပိုပြီး နာကျင်ပါတယ်။ တင်ပါးဆုံရိုးကင်ဆာ ခံစားရသူတွေဟာ အသေးစားဖျားနာမှု ၊ အစာစားချင်စိတ် မရှိခြင်းနဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း တို့ကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း တင်ပါးဆုံရိုးရောဂါကူးစက်ခံရသူတွေအနေနဲ့ နာကျင်မှုကို ပိုမိုခံစားရကာ အပြင်းဖျားနာခြင်းလည်း ရှိနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်ပုံမှန်အားဖြင့်  ဒီလို လူနာတွေမှာ အစာ စားချင်စိတ်မရှိခြင်း ၊ ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းခြင်း စတဲ့ လက္ခဏာတွေ မကြုံ တွေ့ရပါဘူး။

အသက်ကြီးပိုင်းလူနာများအနေနဲ့ တင်ပါးဆုံရိုးအစားထိုးမှုကနေ ကောင်းကျိုးများ ရရှိနိုင်ပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာလည်း အသက်ငယ်ရွယ်တဲ့သူတွေဟာ ပိုပြီး တက်ကြွတာ ကြောင့် ဒီလုပ်ဆောင်မှုကို လုပ်ဆောင်ဖို့ အကြံမပြုလိုပါဘူး။ သူတို့အနေနဲ့ အထူးပြုလုပ်ထားတဲ့ တင်ပါးဆုံရိုးကို အချိန်အတော်ကြာ အသုံးပြုဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ သူတို့ဟာ အသက်မဆုံးပါးခင်မှာ တင်ပါးဆုံအဆစ်ဟာ ပျက်စီးသွားနိုင်တာကြောင့် တင်ပါးဆုံရိုးအဆစ်ကို အကြိမ်ကြိမ်အစားထိုးဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။ အများအားဖြင့် အသက် (၆၅)နှစ်အရွယ်လူနာများဟာ တစ်ကြိမ်သာ တင်ပါးဆုံရိုးအစားထိုးဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဖန်တီးထားတဲ့ တင်ပါးဆုံရိုးအတုဟာ သူတို့ဘဝတစ်လျှောက်လုံးအတွက် ကြာရှည်ခံသင့်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒါကို ဘယ်လို အသုံးပြုတယ်ဆိုတဲ့ အချက်အပေါ်မှာလည်း မူတည်ပါတယ်။ လမ်းလျှောက်ဖို့အတွက် တစ်ခုပဲဆိုရင် ဖန်တီးထားတဲ့တင်ပါးဆုံရိုးအတု (Artificial Hip Joint) ဟာ (၂၅) နှစ်ထိ ကြာရှည်ခံပါတယ်။ တခြားသော လှုပ်ရှားမှုတွေ ပြုလုပ်မယ်ဆိုရင်တော့ သူ့ရဲ့သက်တမ်း ဟာ ဒီထက် ပိုတိုမှာဖြစ်ပါတယ်။

လူနာတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး ရောဂါအခြေအနေတွေက မတူညီကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဆရာဝန်များကသာ ရောဂါအခြေအနေနဲ့ သင့်လျော်တဲ့ တင်ပါးဆုံရိုးအစားထိုးခြင်း လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်လား မလိုအပ်လားဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဥပမာ - အသက်ငယ်သေးတဲ့လူနာတွေမှာ အသက်အန္တရာယ်ရှိတဲ့ ရောဂါအခံရှိတယ်ဆိုရင် ခွဲစိတ်ကုသမှုလုပ်ဆောင်ဖို့ အကြံပြုကောင်းပြုပါလိမ့်မယ်။ ဒီလိုအခြေအနေမှာ အထူးပြုလုပ်ထားတဲ့တင်ပါးဆုံရိုးအတု ဟာ လူနာအတွက် နာကျင်မှုကို ပိုမိုလျှော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ သူတို့ရဲ့ဘဝသက်တမ်းကို ပိုမိုရှည်ကြာစေမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အင်္ဂတေနဲ့ပြုလုပ်ထားတဲ့ တင်ပါးဆုံရိုးအတု နဲ့ အင်္ဂတေမပါတဲ့ တင်ပါးဆုံရိုးအတု ဆိုပြီး အမျိုးအစား(၂)ခု ရှိပါတယ်။  အင်္ဂတေ မပါတဲ့တင်ပါးဆုံရိုးအစားထိုးခြင်းမှာ အဆိုပါပစ္စည်းရဲ့ မျက်နှာပြင်ကို အလွှာတစ်လွှာဖုံးထားပါတယ်။ ဒါဟာ အရိုးနဲ့ တွဲဆက် နိုင်ပါတယ်။ အဂ်တေပါတဲ့ တင်ပါးဆုံရိုးအတုကတော့ အစားထိုးလိုက်တဲ့ ပစ္စည်းကို အကာအကွယ်ပေးဖို့ သီးသန့် ဘိလပ်မြေတစ်မျိုးကို အသုံးပြုရပါတယ်။ အင်္ဂတေ မပါတဲ့ တင်ပါးဆုံရိုအစားထိုးခြင်းဟာ ဈေးကြီးပေမယ့်လည်း တာရှည်ခံပြီး လုံခြုံစိတ်ချရကာ ခွဲစိတ်ကုသမှုဟာလည်း ရိုးရှင်းပါတယ်။

ခွဲစိတ်ကုသရာမှာ ဘယ်နည်းလမ်းအသုံးပြုရမလဲဆိုတဲ့အချက်ကတော့ ဆရာဝန်ရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှု ၊ လူနာရဲ့ အသက်အရွယ်နဲ့ ဘဝနေထိုင်မှုပုံစံ စတာတွေ အပေါ်မှာ မူတည်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ခွဲစိတ်ရာ ၄.၅ စင်တီမီတာမျှသာလိုအပ်တဲ့ အထူးသီးသန့် ထိုးဖောက်မှု အနည်းဆုံးခွဲစိတ်ကုသမှုနည်းလမ်းတစ်ခုလည်း ရှိပါသေးတယ်။ ခန္ဓာကိုယ် အရွယ်အစားမကြီးမားတဲ့လူနာများအနေနဲ့ အလျှင်အမြန်ပြန်လည်သက်သာပြီး နောက်တစ်ရက်ဆိုရင် လမ်းလျှောက်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့တွေမှာ အသေးစား တစ်ရှူးထိခိုက်မှုရှိနိုင်တာကြောင့် ခွဲစိတ်ပြီးနောက်မှာ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး အနည်းငယ် လိုအပ်ပါတယ်။ တခြားနည်းလမ်းများထက်စာရင် ဒီနည်းလမ်းနဲ့ ကုသမှုခံယူပြီးနောက် လူနာများအနေနဲ့ လုပ်ငန်းခွင်ကို ပုံမှန်အတိုင်း ပိုပြီး မြန်ဆန်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

ကိရိယာသုံးထိုးဖောက်မှုအနည်းဆုံးခွဲစိတ်ကုသမှုနှင့်အာကစားဆိုင်ရာအရိုးအကြောကုသမှုစင်တာ ဟာ ကြွက်သားနှင့် အရိုးခွဲစိတ်ဆရာဝန်ကြီးများ ၊ ကိုယ်ကာယကုထုံးပညာရှင်များ ၊ အားကစားဆေးပညာ ဆိုင်ရာဆရာဝန်ကြီးများအပါအဝင် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ကြီးများ ပါဝင်တဲ့ ဝါရင့်ဆေးကုသမှုအဖွဲ့များပေါင်းစပ်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါ ဝါရင့်ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များနဲ့ အထူးကုဆရာဝန်ကြီးများဟာ ခန္ဓာကိုယ် ၊ အရိုးနဲ့ အရိုးအဆစ်များကို အပြည့်အဝပြန်လည် ကြံ့ခိုင်သန်စွမ်းအောင် လုပ်ဆောင်ပေး ပါတယ်။ ဒါကြောင့် လူနာများအတွက် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယုံကြည်မှုရှိပြီး အကောင်းဆုံး သော နည်းလမ်းများနဲ့ကုသမှုခံယူနိုင်ကာ မိမိတို့ရဲ့ နေ့စဉ်လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်လည် လုပ်ဆောင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

•  အွန်လိုင်းဗီဒီယိုကောလ်ကနေတစ်ဆင့် ဆရာဝန်နှင့် ကုသမှုအစီအစဥ်ကို ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ခြင်း (အကြံဉာဏ်ကောင်းရယူခြင်း)

• တခြားဆေးရုံမှ ဆေးမှတ်တမ်းများနဲ့ ခန့်မှန်းကုန်ကျစရိတ်များရှိခဲ့မယ်ဆိုရင် လုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့ကုသမှုအစီအစဥ်များကိုရေးဆွဲခြင်း
•  ဆစ်မီတဝေ့ဆေးရုံရဲ့ တန်ဖိုးတွက်ချက်မှုအဖွဲ့ (Appraisals Team) မှ အာမခံ စျေးနှုန်းနဲ့အတူ ကုန်ကျစရိတ်ကိုတွက်ချက်ရေးဆွဲခြင်း ( နောက်ဆက်တွဲ ရောဂါမရှိသည့်ကုသမှုအစီအစဥ်များအတွက်သာ)
•  ထိုင်းနိုင်ငံအပါအဝင် နိုင်ငံတကာကုမ္ပဏီများနှင့် ဆေးဝါးဝယ်ယူနိုင်သည့် မာဏ (Initial Coverage Eligibility) တွက်ချက်ပေးခြင်း။ (ဆေးရုံနှင့် စာချုပ်ချုပ်ဆို ထားသည့် ကုမ္ပဏီများအတွက်သာ)