ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့နှလုံးခုန်နှုန်း - ဖြစ်ရတဲ့အကြောင်းတရားများ၊ လက္ခဏာများနှင့်ကုသမှုများ

နှလုံးခုန်နှုန်းမမှန်ခြင်း(Arrhythmia) ဟာ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ နှလုံးခုန်ခြင်း အခြေအနေကို ဆိုလိုတာဖြစ်ပါတယ်။ နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်းဟာ လျှပ်စစ်ဆိုင်ရာလှုံ့ဆော်မှုပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း ကြောင့်ဖြစ်ပြီး နှလုံးခုန်နှုန်း အရမ်းနှေးတာ (သို့) အရမ်းမြန်တာကို ကြုံတွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီအခြေအနေဟာ အမျိုးသမီးများထက် အမျိုးသားများမှာ ပိုအဖြစ်များပြီး အမျိုးသားများ ရဲ့ (၁) ရာခိုင်နှုန်းကနေ (၂) ရာခိုင်နှုန်းဟာ သူတို့ဘဝမှာ တစ်ချိန်ချိန် ကြုံတွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အသက်အရွယ်အပေါ်မူတည်ကာ ဖြစ်နိုင်ခြေမြင့်မား ပြီး အသက် (၇၀) ကနေ (၈၀) အတွင်းရှိသူတွေရဲ့ (၅) ရာခိုင်နှုန်းဝန်းကျင်မှာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

လက္ခဏာအနေနဲ့ကတော့ အနားယူချိန်နဲ့ ကိုယ်ကာယလှုပ်ရှားမှု ပြုချိန်နှစ်ခုစလုံးမှာ ရင်တုန်ခြင်း စတင်ဖြစ်ပေါ်ပါတယ်။ လူနာဟာ အလွယ်တကူမောပန်းခြင်း (သို့) ရင်ဘတ်မှာ တင်းကျပ်ကျပ်ခံစားမှု စ ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အားနည်းခြင်း ၊ မောပန်းခြင်းတို့ကနေတစ်ဆင့် သတိလစ်ခြင်းအထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ တချို့အခြေအနေ တွေမှာ နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်းကနေတစ်ဆင့် လေဖြတ်ခြင်း ၊ နှလုံးလုပ်ဆောင်ချက်ပျက်ယွင်း ခြင်းကဲ့သို့ ပိုမိုပြင်းထန်တဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

နှလုံးခုန်နှုန်းကိုတိုင်းတာခြင်းဖြင့် ရောဂါရှာဖွေစစ်ဆေးခြင်းကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ တကယ်လို့ နှလုံးခုန်နှုန်းဟာ အနှေးအမြန်မညီခြင်း (သို့) လွန်စွာမြန်နေမယ်ဆိုရင် လူနာအနေနဲ့  ဆရာဝန်နဲ့ပြသတိုင်ပင်ကာ နှလုံးခုန်နှုန်းစစ်ဆေးခြင်း (ECG)ကိုလုပ်ဆောင် သင့်ပါတယ်။ ECG စစ်ဆေးမှုရလဒ်ကနေ နှလုံးခုန်နှုန်းပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း ၊ P-wave ( နှလုံးခုန်နှုန်းတိုင်းတာရာမှာသုံးသည့်လှိုင်းတစ်မျိုး) ကြိမ်နှုန်းဟာ တစ်မိနစ်ကို အကြိမ် (၃၅၀) ကျော်နေခြင်း စတာတွေကို ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ သိရှိနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်းရဲ့ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာလုပ်ဆောင်ချက်များ

1. Focal activation
2. နှလုံးအတွင်းလျှပ်စစ်စီးကြောင်းပတ်လမ်းများ (Multiple reentrant circuits)
3. နံပါတ် (၁) နှင့် (၂) နှစ်မျိုးစလုံး

1. နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်းဟာ နှလုံးကြွက်သားပြဿနာများ ၊ နှလုံးအမြှေးပါးပြဿနာ ၊ နှလုံးသွေးကြောရောဂါ (သို့) သွေးတိုးခြင်း အပါအဝင် နှလုံးသွေးကြောပြဿနာ များကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပြီး နှလုံးသွေးကြောရောဂါ ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိပါတယ်။

2. နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်းဟာ အမျိုးမျိုးသော ခန္ဓာကိုယ်လုပ်ဆောင်မှုကိုထိခိုက်စေတဲ့ ကျန်းမာရေးပြဿနာများကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ မက်ဂနီဆီယမ်ချို့တဲ့ခြင်း (သို့) ပိုတက်ဆီယမ်ပမာဏနည်းခြင်းကဲ့သို့ သတ္တုဓာတ် ချို့တဲ့သူများ ၊ သိုင်းရွိုက်ပမာဏမြင့်မားသူများ နဲ့ အဆုတ်လေအိတ်များပျက်စီးခြင်း (Emphysema) ခံစားနေရသူ များမှာ အများဆုံးဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဥပမာအားဖြင့် အချို့သောစိတ်ကြွဆေးပုံစံများ ၊ လက်ဖက်ရည်(သို့) ကော်ဖီ အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း ကဲ့သို့ စွဲလမ်းစေသောအရာများသည်လည်း အကြောင်းအရင်းတစ်ခုဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

3. တိတိကျကျအကြောင်းအရင်းမရှိဘဲနဲ့လည်းနှလုံးခုန်မြန်ခြင်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။

လက္ခဏာများကိုဂရုတစိုက်ပစ်မှတ်ထားခြင်းဟာ ကုသမှုရဲ့ အဓိကရည်ရွယ်ချက်ဖြစ်ပြီး နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်လာနိုင်တဲ့ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများကို လျှော့ချခြင်း နဲ့ တွဲပြီးလုပ်ဆောင်နိုင်ပါတယ်။ အောက်ဖော်ပြပါကုသမှုနည်းလမ်းတွေကို လုပ်ဆောင်နိုင် ပါတယ်။

1. အနားယူချိန် (သို့) လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ချိန်မှာ နှလုံးခုန်နှုန်းကို ထိန်းညှိပေးသည့် ဆေးများသောက်ခြင်း။

2. ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ နှလုံးခုန်နှုန်းကို ပုံမှန်နှလုံးခုန်နှုန်းဖြစ်အောင် ထိန်းညှိပေးပြီး နောက်ထပ် နှလုံးခုန်နှုန်းပုံမှန်မဟုတ်ခြင်းကို ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့ဆေးများသောက်ခြင်း။

3. နှလုံးခုန်နှုန်းမမှန်တဲ့လူနာများဟာ နှလုံးအပေါ်ခန်း(ဘယ်ဘက်အခန်း) မှာ သွေးခဲခြင်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်တာကြောင့် သွေးကျဲဆေးသောက်ရတာမျိုးလည်းရှိပါတယ်။ သွေးခဲတစ်ခုဟာ နှလုံးကို ဖိအားပေးတဲ့အခါမှာ တခြားသောအရေးကြီးတဲ့ အစိတ်အပိုင်း များကိုလည်းထိခိုက်စေပြီး သွေးကြောပိတ်လေဖြတ်ခြင်းဖြစ်ပေါ်စေကာ လေတစ်ခြမ်း ဖြတ်ခြင်း (သို့) တစ်ကိုယ်လုံးလေဖြတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးလက္ခဏာတွေပေါ်လာတဲ့အခါမှာ ဆရာဝန်တွေအနေနဲ့ သွေးကျဲဆေးပေးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

4. နှလုံးစက်(Pacemaker) တပ်ခြင်းဟာ နှလုံးဆီပို့လွှတ်တဲ့ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ လှုံ့ဆော်မှု တွေကို ဖြတ်တောက်လိုက်မှာဖြစ်ပြီး ပုံမှန် လက္ခဏာတွေအတိုင်းပြန်လည် အစားထိုး ပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။

5. ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အချက်ပြလက္ခဏာတွေကိုပို့ဆောင်ရာမှာ အလုပ်လုပ်တဲ့ နှလုံးအပေါ် ခန်းမှာရှိတဲ့ တစ်ရှူးတွေကို ခွဲစိတ်ပြီးပြုပြင်တဲ့နည်းလမ်းကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

သွေးခဲခြင်းကိုကာကွယ်ရာမှာ သောက်ဆေးမဟုတ်တဲ့ ကုသမှုပုံစံတစ်ခုလည်း ရှိပါတယ်။ အဲဒီကုသမှုကတော့ သွေးခဲခြင်းအဖြစ်များတဲ့ နှလုံးအပေါ်ခန်း (ဘယ်ဘက်အခန်း) မှာ ကိရိယာတစ်ခုကို ထည့်သွင်းလိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

တကယ်လို့  နှလုံးခုန်နှုန်းမမှန်ခြင်းဖြစ်ပေါ်ကာ သွေးပေါင်ချိန်ထိုးကျခြင်း (သို့) ဆေးမတိုးတဲ့လက္ခဏာများပြခြင်းလိုမျိုး ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အချက်ပြလက္ခဏာတွေ ပေါ်ပေါက်တဲ့ အရေးပေါ် အခြေအနေမှာ “Cardioversion” ခေါ် နှလုံး လျှပ်စစ်ရှော့ခ်ရိုက်ခြင်းနည်းလမ်းနဲ့ နှလုံးလျှပ်စီးစွမ်းရည်ကိုပုံမှန်ပြန်ဖြစ်အောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။

နာတာရှည်အခြေအနေတွေမှာဆိုရင်တော့ နှလုံးခုန်နှုန်းမမှန်ခြင်းဟာ နှလုံးကို အလုပ်တအားလုပ်ရစေတဲ့အပြင် နှလုံးခုန်နှုန်းဟာလည်း ပိုပြီး တိုးလာပါတယ်။ အချိန်ကြာလာတဲ့အခါ နှလုံးလုပ်ဆောင်မှုတွေကို ယိုယွင်းလာစေပြီး နှလုံးသွေးကြော လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကိုလျော့ကျစေကာ နှလုံးလုပ်ဆောင်မှုပျက်စီးသွားစေပါတယ်။ ဆိုးရွားတဲ့အခြေနေတွေမှာ နှလုံးလုပ်ဆောင်ချက်ပျက်စီးခြင်းကနေ သေဆုံးသည်အထိ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဆေးလိပ်ဖြတ်ခြင်းဟာ ကြိုတင်ကာကွယ်မှုနည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ တွေ့ရှိချက်များ အရ ဆေးလိပ်ဖြတ်ပြီးတစ်နှစ်အတွင်း နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်ခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့ နှလုံးသွေးကြောရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေဟာ ဆေးလိပ်သောက်သူတွေနဲ့ယှဉ်ရင် ထက်ဝက်လျော့ကျသွားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ တကယ်လို့ ဆေးလိပ်ကို (၂)နှစ်နဲ့ အထက် မသောက်ဘဲနေမယ်ဆိုရင် ဆေးလိပ်လုံးဝမသောက်သူတွေလိုပဲ နှလုံးသွေးကြောရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေဟာ လုံးဝလျော့ကျသွားကြောင်း တွေ့ရှိရပါတယ်။

တစ်ပတ်ကို (၅)ရက် တစ်နေ့ကို (၁၅)မိနစ် - မိနစ် (၃၀) ကြာအောင် လမ်းလျှောက်ခြင်း ၊ ခပ်နှေးနှေးပြေးခြင်း စတဲ့လေ့ကျင့်ခန်းတွေကို သင့်တင့်မျှတစွာလုပ်ဆောင်ပေးမယ် ဆိုရင်လည်း နှလုံးသွေးကြောရောဂါကို ရှောင်ကျဉ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် လက်ဖက်ရည် ၊ ကော်ဖီနဲ့ လန်းဆန်းစေတဲ့သောက်စရာအရည်များအားလုံးကိုလည်း ရှောင်ကျဉ်သင့်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေအုပ်စုမှာပါဝင်သူများအားလုံးဟာ ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်ပြီး သင့်တင့်မျှတတဲ့စားသောက်မှုပုံစံအတိုင်းစားပြီး ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ရပါမယ်။ တကယ်လို့ နှလုံးခုန်နှုန်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး တစ်ခုခုမူမမှန်တာကို သတိထားမိယ်ဆိုရင် ရောဂါ ပိုမိုဆိုးရွားလာခြင်းကို ကာကွယ်ဖို့ ဆရာဝန်နဲ့ ချက်ချင်းပြသတိုင်ပင်ရပါမယ်။

 မျိုးရိုးဗီဇ အခြေအနေများအတွက် risk assessment ကိုဖြည့်ပါ။