ကြောက်စရာမဟုတ်ပါ အူမကြီးကင်ဆာ

မတ်လကို ကမ္ဘာ့အူမကြီးကင်ဆာပညာပေးလ လို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ အဲဒီ မတ်လတစ်လလုံး ကျွန်တော်တို့ရဲ့ အဓိကရည်ရွယ်ချက်ကတော့ အူမကြီးကင်ဆာကို လူတွေ ပိုပြီး သတိပြုလာစေဖို့နဲ့ အူမကြီးကင်ဆာအန္တရာယ်မှ ကြိုတင်ကာကွယ်ရန် ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ကြဖို့ ပညာပေးနှိုးဆော် ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အူမကြီးကင်ဆာရဲ့ ရှေ့ပြေးရောဂါလက္ခဏာတွေဟာ လူအတော်များများမှာရှိနေနိုင်ပါတယ်။

ကမ္ဘာ့အနှံ့အပြားမှသေဆုံးမှုများရဲ့ အဓိကအကြောင်းအရင်းများမှာ အူမကြီးကင်ဆာဟာလည်း တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ပါတယ်။  ၂၀၁၅ ခုနှစ်မှာ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးစင်တာ(CDC) နဲ့ အမျိုးသားကင်ဆာအဖွဲ့အစည်း (National Cancer Institute) မှ ထုတ်ပြန်ခဲ့တဲ့ သတင်းအချက်အလက်များအရ ဆီးကျိတ်ကင်ဆာဟာ အမျိုးသားတွေမှာ အဖြစ်အများဆုံးကင်ဆာအမျိုးအစားဖြစ်ပြီး အဆုတ်ကင်ဆာနဲ့ အူမကြီးကင်ဆာ ဟာ ဒုတိယအဖြစ်အများဆုံးလို့ ဆိုပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေမှာအဖြစ်အများဆုံးဟာ အဆုတ်ကင်ဆာ ဖြစ်ပြီး ရင်သားကင်ဆာနဲ့ အူမကြီးကင်ဆာဟာ ဒုတိယအဖြစ်အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ 

အူမကြီးအတွင်းကြည့်မှန်ပြောင်း(Colonoscopy) အသုံးပြုပြီး အူမကြီးကင်ဆာကို ကြည့်ရှုစစ်ဆေးနိုင် ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ခန္ဓာကိုယ်တွင်းတစ်သျှူးများမှကြီးထွားလာသည့်ဆဲလ်များကိုအသေးစိတ်စစ်ဆေး နိုင်တဲ့ Narrow-Band Imaging(NBI) International Colorectal Endoscopic Classification (NICE) နည်းပညာ နဲ့လည်း ရောဂါရှာဖွေခြင်း ၊ သုံးသပ်ခြင်း ၊ ကုသခြင်းများကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ အူမကြီးအတွင်းမှာရှိတဲ့ အနာ(သို့)အဖုအကျိတ်လေးတွေ မကြီးထွားလာခင်မှာ NICE နည်းပညာနဲ့ ကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်းဟာ အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနည်းပညာဟာ တိတိကျကျ ရောဂါရှာဖွေပေးနိုင်တဲ့အပြင် ခွဲစိတ်ကုသချိန်အနည်းငယ်သာလိုအပ်ခြင်း ၊ ပိုမိုလျှင်မြန်စွာပြန်လည် သက်သာလာနိုင်ခြင်း ၊ နောက်ဆက်တွဲရောဂါများကိုလျှော့ချပေးနိုင်ခြင်း စတဲ့ အားသာချက်များလည်း ရှိပါတယ်။ တကယ်လို့ မူမမှန်တဲ့ပြဿနာတစ်ခု စစ်ဆေးတွေ့ရှိတယ်ဆိုရင် ခွဲစိတ်စရာမလိုဘဲ အန္တရာယ်ကင်းစွာဖယ်ရှားပစ်နိုင်ပါတယ်။

သမားရိုးကျအသုံးပြုလေ့ရှိတဲ့ White-Light Endoscopy ကိရိယာအသုံးပြုကြည့်ရှုတဲ့အခါ အများအားဖြင့် အူမကြီးတွင်းကပ်နေတဲ့ အကျိတ်ဖုလေးများကို မတွေ့နိုင်တာကြောင့် နောက်ထပ် နည်းလမ်းအဖြစ် ဆိုးဆေးအခြေခံအသုံးပြုတဲ့ ဓာတ်မှန်နည်းပညာကို စတင်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီနည်းပညာဟာ မျက်နှာပြင်ပေါ်က မတူညီတဲ့အရာတွေကို ပိုမိုမြင်နိုင်စွမ်းရှိပေမယ့် လုပ်ဆောင်မှုဟာ အချိန်ကြာမြင့်ပါတယ်။ နောက်ဆုံးပေါ် ပုံရိပ်ဖမ်းစစ်ဆေးကြည့်ရှုခြင်းနည်းလမ်းမှာတော့ အပြာရောင်နဲ့ အစိမ်းရောင်လှိုင်း အလျား များအသုံးပြုပြီး ဆိုးဆေးအသုံးပြုတဲ့ နည်းပညာလိုပဲ အသေးစိတ်မြင်နိုင်ပါတယ်။  ဒါကြောင့် အူမကြီးမှာဖြစ်နေတဲ့ မူမမှန်မှုတွေကို သေချာသိရှိနိုင်ပါတယ်။ 

လုပ်ရိုးလုပ်စဉ်နည်းပညာများနဲ့ယှဉ်ရင် NBI နည်းပညာဟာ တစ်သျှူးများရဲ့ တည်ဆောက်မှုပုံ သဏ္ဍာန်ကို ပိုမိုထင်ရှားစွာမြင်တွေ့နိုင်ပါတယ်။ ဒါဟာ အကျိတ်များကို အသေးစိတ်ကြည့်ရှုစစ်ဆေးဖို့ အတွက် အကောင်းဆုံး ကိရိယာပင်ဖြစ်ပြီး တစ်သျှူးမှကြီးထွားလာသောဆဲလ်အကျိတ် (Hyperplastic) ၊ ကင်ဆာမဖြစ်နိုင်တဲ့အကျိတ်(Adenomatous)  ၊ ကင်ဆာအန္တရာယ်ရှိသော အကျိတ်(Malignant) စသဖြင့်အသေး စိတ်ခွဲခြား နိုင်ပါတယ်။ အူမကြီးရှိ အသားပို(သို့) အကျိတ် များကို အမျိုးအစား (၃)မျိုး ခွဲခြားနိုင်ပါတယ်။

အမျိုးအစား (၁)    ။ ဒီအမျိုးအစားမှာ ဆဲလ်တွေဟာ ညီညီညာညာနဲ့ အစီအစဉ်တကျ ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။ ဒီထဲကမှ ကင်ဆာဖြစ်လာနိုင်ခြေနည်းပါးတာကြောင့် ခွဲစိတ်ဖို့ မလိုအပ်ပါဘူး။

အမျိုးအစား(၂)        ။ ဒီအမျိုးအစားမှာ ဆဲလ်တွေဟာ ပိုက်ကွန်များသဖွယ်အစင်းကြောင်းများနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပါတယ်။ ဒီဆဲလ်တွေဟာ ကင်ဆာအန္တရာယ်ဖြစ်လာနိုင်ပြီး သူတို့ကို လျှပ်စစ်လွှတ်ထားတဲ့ဝါယာကြိုး(သို့) ဓါး နဲ့ဖယ်ရှားပစ်နိုင်ပါတယ်။

အမျိုးအစား (၃)     ။ ဒီအမျိုးအစားမှာတော့ ဆဲလ်တွေဟာ ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ကစဉ့်ကလျား ဖွဲ့စည်း တည်ရှိနေပြီး ကင်ဆာအန္တရာယ်ရှိပါတယ်။ အူမကြီးအတွင်းကြည့်မှန်ပြောင်း(Colonoscopy) နဲ့ ဒါတွေကိုမဖယ်ရှားနိုင်ပေမယ့် လုပ်ဆောင်သင့်တဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုအနေနဲ့တော့ အသုံးပြုလို့ရပါတယ်။

အူမကြီးအတွင်းကြည့်မှန်ပြောင်း ဟာ အူမကြီးကင်ဆာစစ်ဆေးမှုအတွက် များစွာအသုံးဝင်ပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြု နေကြပါတယ်။ ဒီကိရိယာဟာ ဆရာဝန်များအတွက် အူမကြီးတစ်ခုလုံးရဲ့ အတွင်းမျက်နှာပြင်တစ်ခုလုံးကိုမြင်တွေ့စေနိုင်ပြီး အကျိတ်အဖုငယ် လေးတွေ ကင်ဆာအန္တရာယ်အခြေအနေမဖြစ်လာခင်မှာပဲ ဖယ်ရှားပစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်းအရ ကင်ဆာဖြစ်နိုင်တဲ့ အကျိတ်ငယ်လေးတွေကို အချိန်မီ သိရှိကုသနိုင်ပါတယ်။ မှန်ပြောင်းဖြင့်ကြည့်ရှုချိန်မှာ အန္တရာယ်မရှိတဲ့ သာမန်အဖုငယ်လေး တွေကိုလည်း တွေ့ရတတ်ပြီး ဖယ်ထုတ်ပစ်ရ ပါတယ်။ သတိမပြုမိဘဲ အချိန်လွန်သွားမယ်ဆိုရင် အကျိတ်ဖုငယ်များဟာ ကင်ဆာအဖြစ် ကြီးထွားသွားပါတယ်။

အသက်(၅၀)နှစ်နဲ့အထက်ရှိသူများမှာ ဖြစ်နိုင်ခြေများတယ် ဆိုပေမယ့် အသက်(၅၀) အောက်လူတွေ အူမကြီးကင်ဆာမဖြစ်နိုင်ဘူးလို့ မဆိုလိုပါဘူး။ ထူးခြားချက် တစ်ခုကတော့ Cancer Journal ရဲ့ လေ့လာမှုအသစ်တစ်ခုအရ အူမကြီးကင်ဆာခံစားရတဲ့ လူနာ (၇) ဦးမှာ အသက်(၅၀)အောက် တစ်ဦးပါဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါကိုထောက်ရှုလေ့လာခြင်းအားဖြင့် အူမကြီးကင်ဆာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ကျန်းမာရေးလမ်းညွှန်ချက်တွေကို အသက်(၅၀) ရောက်မှ လိုက်နာမယ့် အစား အသက်(၄၀) ကတည်းက စတင်လုပ်ဆောင်သင့် တယ်လို့ဆိုရပါမယ်။ 

မိသားစုထဲမှာ အူမကြီးကင်ဆာရောဂါရာဇဝင်ရှိဖူးသူများ (သို့မဟုတ်) ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေမြင့်မားသူများ (ဥပမာ-အူမကြီးအကျိတ် နှင့်အူရောင်ရောဂါရှိသူများ) အနေနဲ့ ရောဂါလက္ခဏာပြလာသည်အထိ စောင့်ဆိုင်းမနေဘဲ အမြန်ဆုံး ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုတွေ လုပ်သင့်ပါတယ်။ မိသားစုထဲမှာ အူမကြီးကင်ဆာရောဂါရာဇဝင်ရှိဖူးသူများအနေနဲ့  စောစောစီးစီးစစ်ဆေးဖို့လိုသလို အဆိုပါမိသားစုဝင် စတင်ဖြစ်တဲ့အသက်အရွယ် မတိုင်ခင် (၁၀)နှစ်မှာ စစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။ ဥပမာ - သင့်ရဲ့ဖခင်ဟာ အသက်(၄၅)နှစ်မှာ အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်ခဲ့ဖူးတယ်ဆိုရင် သင့်အနေနဲ့ အသက် (၅၀) ထိ မစောင့်နေဘဲ အသက်(၃၅)နှစ်လောက်ကတည်းက စစ်ဆေးမှုတွေပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။

လူတိုင်းအနေနဲ့ နာတာရှည်အစာအိမ် ရောင်ခြင်း ၊ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့ အူ လှုပ်ရှားမှုများ ၊ ဝမ်းသွားရာ တွင်သွေးပါခြင်း စတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေကိုလည်း သေချာသတိပြုဖို့လိုပါတယ်။ ဒီလိုလက္ခဏာတွေ ပြလာပြီဆိုရင် ဆရာဝန်ဆီချက်ခြင်းသွားပြီး တိုင်ပင်ပါ။ အူမကြီးကင်ဆာကို စောစောစီးစီးသိရှိခြင်းဟာ အောင်မြင်တဲ့ကုသမှုများဖြစ်စေဖို့ အခွင့်အလမ်းပိုများပါတယ်။ စားသောက်မှုပုံစံမှာလည်း အနီရောင်အသားများ ၊ အထူးပြုလုပ်ထားတဲ့အသားများ (ဝက်အူချောင်း ၊ ဝက်ပေါင်ခြောက် ၊ ဝက်သားခြောက်) စားသုံးမှုကိုလျှော့ချပြီး ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့ အစားအစာများစားသုံးခြင်းဖြင့် လည်း အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်ပါတယ်။ လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်ပြုလုပ်ဖို့လည်း မမေ့ပါနဲ့နော်။

အသက်(၅၀)နဲ့အထက်ရှိသူများအနေနဲ့ စောစောစီးစီးကာကွယ်ကုသနိုင်ဖို့ အူမကြီးအတွင်းကြည့် မှန်ပြောင်းဖြင့်စစ်ဆေးခြင်းကို ပုံမှန်လုပ်ဆောင် သင့်ပါတယ်။ အူမကြီးအတွင်းကြည့်မှန်ပြောင်းနဲ့ စစ်ဆေးစဉ်မှာ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာတွေရှိနိုင်ပေမယ့် အကြိမ်(၁၀၀၀)မှာ တစ်ကြိမ်(သို့) နှစ်ကြိမ်လောက်သာလျှင် ရှိလို့ ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းတယ်လို့ ဆိုရပါမယ်။ သတ်မှတ်ထားတဲ့ အသက်အရွယ်မှာ အူမကြီးအတွင်း ကြည့်မှန်ပြောင်း ဖြင့်စစ်ဆေးခြင်းဖို့ တိုက်တွန်းပါတယ။် ကင်ဆာရောဂါကို စောစောစီးစီးသိရှိခြင်းဟာ အောင်မြင်တဲ့ကုသမှုတွေ အတွက် အခွင့်အလမ်းပိုများ သလို ကုသမှုအတွက် ငွေကုန်ကြေးကျသက်သာမှာလည်း အသေအချာပင် ဖြစ်ပါတယ်။