ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်းကို ဘယ်လိုစစ်ဆေးပြီးဘယ်လိုကုသရမလဲ။

အဆီများတဲ့တစ်ရှူးများ(သို့) အူမကြီးတစ်ရှူးများဟာ ဝမ်းဗိုက်နံရံအောက်ပိုင်း နေရာကို ဖိအားသက်ရောက်တဲ့အခြေအနေကို ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်း (Inguinal Hernia) လို့ ခေါ်ပါတယ်။ “ Inguinal ” ဆိုတဲ့စကားလုံးဟာ ဝမ်းဗိုက် အောက်ပိုင်းနေရာရဲ့ တစ်ဖက်မှာရှိတဲ့ ပေါင်ခြံပြွန် (Inguinal Canal)ကို ဆိုလို တာ ဖြစ်ပါတယ်။ အမျိုးသားများအတွက် ပေါင်ခြံပြွန် ဟာ ဝှေးစေ့မှတစ်ဆင့် လိင်တံဆီသို့ သုတ်ရည်ပို့လွှတ်ခြင်းကို လုပ်ဆောင်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးများ ကတော့ သားအိမ်ကိုထောက်ပံ့ပေးတဲ့အရွတ်များဟာ ပေါင်ခြံပြွန် နေရာကို ဖြတ်သန်းသွားပါတယ်။

ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်းကို ထပ်ပြီးခွဲခြားမယ်ဆိုရင် တိုက်ရိုက်(Direct) နဲ့ တိုက်ရိုက်မဟုတ်သော(Indirect) အူကျွံခြင်း ဆိုပြီးသတ်မှတ်နိုင်ပါတယ်။ တိုက်ရိုက်မဟုတ်ဘဲပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်း(Indirect Inguinal Hernia) ဟာ စတင်မွေးဖွားကတည်းကရှိနေခဲ့တဲ့ ဝမ်းဗိုက်မူမမှန်မှုများကြောင့် ဖြစ်တာပါ။ တိုက်ရိုက်ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်း(Direct Inguinal Hernia) ဆိုတာကတော့ အမျိုးသားများမှာသာ ဖြစ်ပွားပြီး ဝမ်းဗိုက်နံရံကြွက်သားများအားနည်းမှုကြောင့် ဖြစ်တာပါ။ တိုက်ရိုက်ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်းဟာ လူငယ်ပိုင်းနဲ့ သက်လတ်ပိုင်း အရွယ်တွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်။ ဒါဟာ အများအားဖြင့် အဆုတ်လေပြွှန်ရောင် ခြင်း(Bronchitis Alveoli)၊ အဆုတ်ရောင်ခြင်း(Lung Aneurysm)၊ အဆုတ် ရောဂါများကြောင့်ဖြစ်တဲ့ နာတာရှည်ချောင်းဆိုးခြင်းရဲ့ အကျိုးဆက်ဖြစ် ပါတယ်။

ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံရင်အောက်ဖော်ပြပါ လက္ခဏာများပြတတ်ပါတယ်။

• ပေါင်ခြံနေရာမှာနာကျင်ခြင်း၊ မသက်မသာဖြစ်ခြင်း။ (ကွေးဆန့်တဲ့အချိန်(သို့)အားစိုက်တဲ့အချိန်မှာပိုမိုခံစားရ)
• ဆီးခုံရိုး(Pubic Bone)တစ်ဖက်ခြမ်းမှာသိသိသာသာဖောင်းကားနေခြင်း။
• ပေါင်ခြံနေရာမှာ အားနည်းခြင်း(သို့) မကြာခဏဖိအားရှိနေခြင်း။
• ပေါင်ခြံနေရာမှာ ပြုတ်ကျ(သို့)တွဲကျနေသလိုခံစားရခြင်း။
• ဆီးခုံရိုးငေါထွက်နေတဲ့ပေါင်ခြံနေရာမှာ ကိုက်ခဲခြင်း(သို့)ပူစပ်ပူလောင် ခံစားရခြင်း။

ဆရာဝန်မှအောက်ပါနည်းလမ်းများကိုအသုံးပြုပြီး ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်းကို ရောဂါရှာဖွေစစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။

၁ ။ လူနာနဲ့ ၎င်းမိသားစုဝင်များရဲ့ကျန်းမာရေးရာဇဝင်ကိုစစ်ဆေးခြင်း။

၂။ ကိုယ်ကာယဆိုင်ရာစစ်ဆေးမှုများကိုလုပ်ဆောင်ခြင်း။

၃။ X-Ray (သို့) အာထရာစောင်းကဲ့သို့ ပုံရိပ်စစ်ဆေးမှုနည်းပညာများ ကိုလုပ်ဆောင်ခြင်း။

လူနာနဲ့ လူနာမိသားစုဝင်များရဲ့ ပြည့်စုံလုံလောက်တဲ့ ကျန်းမာရေးရာဇဝင် အချက်အလက်များကို အခြေခံကာ ဆရာဝန်အနေနဲ့ လူနာဟာ ပေါင်ခြံနေရာ အူကျွံခြင်း ဖြစ်နိုင် မဖြစ်နိုင် ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်ဖို့ အထောက်အကူပြုပါတယ်။ ကိုယ်ကာယဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှုများအတွင်း ဆရာဝန်ဟာ လူနာရဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ကို စစ်ဆေးမှာဖြစ်သလို မတ်တပ်ရပ်ခြင်း၊ သိသိသာသာဖောင်းကားမှု ရှိ မရှိသိရဖို့ ချောင်းဆိုးခိုင်းခြင်း စတဲ့ လှုပ်ရှားမှုများလုပ်ခိုင်းပြီး စစ်ဆေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခါတစ်လေမှာ ဒီလိုမျိုးဖောင်းကားမှုများကို နှိပ်နယ်ပေးခြင်းနည်းလမ်းနဲ့ နဂို ပုံစံပြန်ရောက်အောင် လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်ကာယဆိုင်ရာစစ်ဆေးမှုများ လုပ်ဆောင်သည့်တိုင်အူကျွံခြင်းကို ရှာဖွေနိုင်ခြင်းမရှိတဲ့အချိန် (သို့) အူကျွံနေ တယ်ဆိုတာကို မျက်မြင်အတည်ပြုဖို့လိုအပ်တဲ့အခြေအနေ ဆိုရင် ပုံရိပ်စစ်ဆေး မှုနည်းလမ်းများကို အသုံးပြုပါတယ်။ ပုံရိပ်စစ်ဆေးမှုများဟာ လူနာအနေနဲ့ အူကျွံ ခြင်းကြောင့် တခြားနောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ ရှိ မရှိ ဆိုတာကိုပါ ဆုံးဖြတ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်းကို မြန်နိုင်သမျှအမြန်ဆုံး ရောဂါရှာဖွေနိုင်ဖို့က အရေးကြီး ပါတယ်။ အချိန်မီမကုသနိုင်ဘူးဆိုရင် ဝမ်းဗိုက်တစ်ရှူးများကအူကျွံတဲ့နေရာမှာ ပိတ်မိခြင်း(Incarceration) (သို့) အူကျွံတဲ့နေရာဆီသွေးပို့လွှတ်မှုမရှိခြင်း (Strangulation) စတဲ့ ဆိုးဆိုးရွားရွား နောက်ဆက်တွဲရောဂါပြဿနာတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

အဆီ(သို့) အူတစ်ရှူးများဟာ ဝမ်းဗိုက်ကိုပိတ်မိနေပြီး ပေါင်ခြံ(သို့) ကပ်ပယ် အိတ်နရာမှာ ရှိနေတဲ့အခြေအနေမှာ ဝမ်းဗိုက်တစ်ရှူးများက အူကျွံတဲ့ နေရာမှာ ပိတ်မိခြင်း(Incarceration) ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။ ပေါင်ခြံနေရာ အူကျွံခြင်းကို မကု သဘဲထားလိုက်မယ်ဆိုရင် အူကျွံတဲ့နေရာဆီ သွေးပို့လွှတ်မှု မရှိခြင်း (Strangulation) ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အူဆီကို သွေးပို့လွှတ်မှုမရှိဘူး ဆိုရင် သွေးမရ ရှိတဲ့ အူအစိတ်အပိုင်းများဟာ အလုပ်မလုပ်တော့ပါဘူး။ ဒီလိုအခြေအနေ နှစ်ခု စလုံးဟာ ကျွမ်းကျင်ဆရာဝန်များရဲ့ ကုသမှုကို လိုအပ်ပါတယ်။ မိသားစု ကျန်းမာရေးရာဇဝင်အပါအဝင် လူနာရဲ့ကျန်းမာရေးရာဇဝင်၊ ကိုယ်ကာယဆိုင်ရာ စစ်ဆေးမှု၊ လိုအပ်လျှင်လုပ်ဆောင်ရတဲ့ X-Ray (သို့) အာထရာစောင်းလိုမျိုး ပုံရိပ်နည်းပညာများကိုအခြေခံကာ တိကျတဲ့ရောဂါရှာဖွေမှုကိုလုပ်ဆောင်နိုင်ပါ တယ်။

ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်းအတွက် တစ်ခုတည်းသော နည်းလမ်းကတော့ ခွဲစိတ်ကုသမှု(Surgery) ဖြစ်ပါတယ်။ Incarceration နဲ့ Strangulation ကို ကာကွယ်ဖို့ဆိုရင် ခွဲစိတ်မှုဟာ မဖြစ်မနေလိုအပ်ပါတယ်။ ခွဲစိတ်ဆရာဝန်မှ လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်တဲ့ ခွဲစိတ်ကုသမှုနည်းလမ်း(၂)ခုကတော့ သာမန်ခွဲစိတ်မှုနဲ့ အူကျွံခြင်းကိုကုသခြင်း(Open Hernia Repair) နဲ့ ကိရိယာအသုံးပြုကာ အူကျွံခြင်းကိုကုသခြင်း(Laparoscopic Hernia Repair) ပဲဖြစ်ပါတယ်။

သာမန်ခွဲစိတ်မှုနဲ့ အူကျွံခြင်းကိုကုသမယ်ဆိုရင် လူနာကိုမေ့ဆေးပေးဖို့လိုအပ်ပြီး ပေါင်ခြံနေရာမှာခွဲရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါဆိုရင် အူကျွံခြင်းကို ဝမ်းဗိုက်နေရာဆီ ပြန်ထားနိုင်မှာဖြစ်ပြီး ဟန့်တားထားတဲ့နေရာမှာ ခိုင်မြဲနေစေဖို့ ဝမ်းဗိုက်နံရံကို ပြန်ချုပ်ဖို့လိုပါတယ်။ ထိုးဖောက်မှုအနည်းဆုံးခွဲစိတ်မှု(MIS)တစ်ခုဖြစ်တဲ့ ကိရိယာအသုံးပြုကာ အူကျွံခြင်းကိုကုသခြင်း(Laparoscopic Hernia Repair) နည်းလမ်းမှာ ဆရာဝန်အနေနဲ့ လူနာကိုမေ့ဆေးပေးပြီး သေးငယ်တဲ့ခွဲစိတ်မှု (၃)ခုကို လုပ်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝမ်းဗိုက်ထဲကို ကိရိယာထည့်သွင်းမှာဖြစ်ပြီး ၎င်းမှာပါဝင်တဲ့ ကင်မရာ မှ အူကျွံခြင်းပုံရိပ်ကို ချဲ့ကြည့်နိုင်ပါတယ်။ ကင်မရာထည့်သွင်းဖို့အတွက် ဝမ်းဗိုက်ကို ခွဲလိုက်တာဟာ (၁)စင်တီမီတာလောက်သာရှိပါတယ်။ ကင်မရာ မှာ မြင်တွေ့ရမယ့် ပုံရိပ်နဲ့ မောနီတာစနစ်ကိုအသုံးပြုကာ ဆရာဝန်အနေနဲ့ အနီးအနားရှိတစ်ရှူးများကိုပါကြည့်ရှုနိုင်ပြီး အူကျွံနေတဲ့နေရာကို အထူးပြုလုပ် ထားတဲ့ ဇကာနဲ့ ဖာပေးမှာဖြစ်ပါတယ်။ဒီကုသမှုကိုပြုလုပ်ရာမှာ ကိရိယာ တွေအတွက် ခွဲလိုက်ရတာဟာ (၀.၅)စင်တီမီတာသာရှိပါတယ်။

 MIS နည်းပညာ နဲ့ကုသမယ်ဆိုရင် ခွဲစိတ်ရာများဟာလည်း ပိုမိုသေးငယ်သွားတာ ကြောင့် ခွဲစိတ်ပြီးနောက်ပိုင်း နာကျင်မှုအနည်းငယ်ပဲရှိမှာဖြစ်သလို သွေးဆုံးရှုံးမှု လည်းနည်းပြီး လူနာအနေနဲ့ပိုမိုမြန်ဆန်စွာ ပြန်လည်သက်သာလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ အများအားဖြင့် လူနာများအနေနဲ့ ပထမရက်မှာ ခွဲစိတ်မှုပြုလုပ်ပြီး နောက်တစ် ရက်ဆိုရင် လုပ်ငန်းခွင်ကိုပြန်ဝင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ရောဂါပိုးကူးစက်နိုင်မှုဟာ လည်း နည်းပါးသွားပြီး နောက်ထပ်ကုသမှုများဟာလည်း အနည်းငယ်သာလိုအပ် ကာ လူနာရဲ့ဘေးကင်းလုံခြုံမှုဟာလည်း ပိုမိုမြင့်မားပါတယ်။

ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်းအတွက်ခွဲစိတ်ကုသမှုဟာ ဘေးအန္တရာယ်ကင်းပြီး နောက်ဆက်တွဲရောဂါပြဿနာတွေ ဖြစ်ဖို့ ခဲယဉ်းတယ်ဆိုပေမယ့်လည်း အောက်မှာဖော်ပြထားတဲ့ လက္ခဏာတစ်ခုခုကို ခံစားရမယ်ဆိုရင်တော့ ဆရာဝန်နဲ့ ချက်ချင်းပြသသင့်ပါတယ်။

• ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်မြင့်တက်ခြင်း။
• ခွဲထားတဲ့နေရာမှာသွေးထွက်ခြင်း။
• ခွဲထားတဲ့နေရာမှာရောင်ရမ်းခြင်း။
• ခွဲထားသည့်နေရာမှပြည်ယိုခြင်း။
• ဆေးဝါးများသုံးစွဲသည့်တိုင် မကြာခဏနာကျင်နေခြင်း။

ထိုးဖောက်မှုအနည်းဆုံးခွဲစိတ်ကုသမှု(MIS)နှင့်ပတ်သက်ပြီးပိုမိုသိရှိလိုလျှင် ဒီနေရာကိုကလစ်နှိပ်ပါ။

တကယ်လို့အူကျွံတာက လူနာအတွက် အဆင်မပြေမှုတစ်စုံတစ်ရာမရှိဘူး (သို့) နေ့စဉ်ဘဝကို သိသိသာသာမထိခိုက်စေဘူးဆိုရင် ချက်ချင်းလုပ်ဆောင်စရာမလို ပါဘူး။ တချို့ဆိုရင် အူကျွံနေပေမယ့် ထင်သာမြင်သာတဲ့ လက္ခဏာ ဘာတစ်ခုမှ မပြဘဲ နေထိုင်နိုင်သူတွေလည်းရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း သင့်ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကို သတိထားဖို့ အရေးကြီးပြီး နာကျင်မှု(သို့)မသက်မသာဖြစ်တဲ့ လက္ခဏာကို ဂရု တစိုက်နဲ့စောင့်ကြည့်နေဖို့လိုပါတယ်။ တကယ်လို့သင်ဟာ အမြဲတမ်း လှုပ်ရှား သွားလာနေရတဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်တယ်ဆိုရင် ကုသမှုကိုချက်ချင်းလုပ်ဆောင်ဖို့ လိုပါ တယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ကို တခြားထိခိုက်မှုတစ်ခုခုဖြစ်လာခဲ့မယ်ဆိုရင် အူကျွံခြင်းကို ပိုမိုဆိုးရွားစေမှာပါ။

အထက်မှာဖော်ပြခဲ့တဲ့အတိုင်း ဝမ်းဗိုက်တစ်ရှူးများက အူကျွံတဲ့နေရာမှာ ပိတ်မိခြင်း(Incarceration) နဲ့ အူကျွံတဲ့နေရာဆီ သွေးပို့လွှတ်မှု မရှိခြင်း (Strangulation) တို့ဟာ တကယ့်ကြီးမားတဲ့ အန္တရာယ် တွေဖြစ်ပြီး တခြား ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမယ့် နောက်ဆက်တွဲပြဿနာတွေလည်း ရှိပါတယ်။

• ရောဂါလက္ခဏာပိုမိုဆိုးရွားလာခြင်း - တကယ်လို့ မကုသဘဲထားလိုက် မယ်ဆိုရင် နာကျင်မှုကပိုပြင်းထန်လာပြီး နေ့စဉ်ဘဝကိုထိခိုက်စေကာ အလုပ်မလုပ်နိုင်တော့တဲ့အထိဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒါမှမဟုတ် သင်နေသားကျ ပြီးတဲ့ သင့်ရဲ့ပုံစံအတိုင်း လုပ်ဆောင်နိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။
• တကယ်လို့ဒီလိုလက္ခဏာတွေဟာ ရှောင်လွှဲမရဘဲ ပိုဆိုးလာကာ နောက်ဆက်တွဲရောဂါတွေကလည်း များလာပြီး နောက်ဆုံးအခြေအနေမှ ခွဲစိတ်ကုသမှုလုပ်မယ်ဆိုရင် ပိုပြီးခက်ခဲစေမှာပါ။ ရောဂါရှာဖွေအတည်ပြုပြီး ပြီးချင်း လုပ်ဆောင်တဲ့ ခွဲစိတ်ကုသမှုထက် လိုအပ်တဲ့အခြေအနေမှလုပ် ဆောင်တဲ့ ခွဲစိတ်ကုသမှုက ပိုပြီးတော့ ခက်ခဲကာ အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။
• အူကျွံတဲ့နေရာဆီ သွေးပို့လွှတ်မှု မရှိခြင်း (Strangulation) အခြေအနေ ဟာ အသက်အန္တရာယ်ရှိတဲ့အထိကြီးမားတဲ့ အခြေအနေလို့ သတ်မှတ် ထားရပါမယ်။

ပြောရမယ်ဆိုရင် ရောဂါလက္ခဏာတွေက သူ့ဘာသာ ပျောက်သွားမှာပါ ဆိုပြီး မျှော်လင့်ချက်နဲ့စောင့်နေမယ် (သို့) ဒီအတိုင်းအချိန်တွေကုန်သွားမယ်ဆိုရင် အန္တရာယ်များပါတယ်။ ထိုးဖောက်မှုအနည်းဆုံးခွဲစိတ်ကုသမှု(MIS) ဟာ အချိန် မြန်ဆန်ပြီး အကျိုးရှိနေပါလျက်နဲ့ ရောဂါအခြေအနေကို ပိုမိုဆိုးရွားအောင် ခွင့်ပြု လိုက်မယ်ဆိုရင် ဒါဟာ မှားယွင်းတဲ့လုပ်ရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ နောက်ဆက် တွဲ ရောဂါလက္ခဏာတွေများပြားလာပြီး အူကျွံခြင်းဟာ လွန်စွာအန္တရာယ်ကြီးတဲ့ အခြေအနေထိ ရောက်လာနိုင်ပါတယ်။ ချက်ချင်းကုသလုပ်ဆောင်မှုဟာ အမြဲ တမ်း မလိုအပ်ပေမယ့်လည်း သေချာစဉ်းစားဆုံးဖြတ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဝမ်းဗိုက်နံရံအားနည်းမှုကိုကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့နည်းလမ်းမရှိပေမယ့် ပိုမိုကျန်းမာ တဲ့ ဘဝနေထိုင်မှုပုံစံအတွက်နည်းလမ်းများနဲ့ တိုက်ရိုက်ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံခြင်း (Direct Inguinal Hernia) မဆိုးရွားလာဖို့ လျှော့ချနိုင်တဲ့ အခွင့်အရေးနည်းလမ်း တွေ ရှိပါတယ်။ ခွဲစိတ်ပြီးနောက်မှာ နောက်တစ်ကြိမ် အူကျွံခြင်းဖြစ်မလာစေဖို့ အောက်ပါနည်းလမ်းများကို လိုက်နာလုပ်ဆောင်သင့်ပါတယ်။

• လေးလံတဲ့အရာဝတ္ထုများ မ ခြင်းကိုရှောင်ကျဉ်ပါ။
• မဖြစ်မနေ မ ရမယ်ဆိုရင် ခါးကိုအားမစိုက်ဘဲ ခြေထောက်ကို အားစိုက်ပြီး မ ပါ။
• ကိုယ့်အတွက်ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့ BMI အညွှန်းကိန်းအတွင်း ရှိအောင်နေထိုင်ပါ။
• ဆေးလိပ်မသောက်ပါနှင့်။

ကိုယ့်မှာ ပေါင်ခြံနေရာအူကျွံနေခြင်းကို ခံစားနေရတယ်လို့ သံသယဖြစ်တယ်ဆို ရင် ချက်ချင်းကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုခံယူသင့်ပါတယ်။