ကလေသမျာသမဟာဖဌစ်တဲ့နဟလုံသရောဂါအကဌောင်သသိကောင်သစရာ

ကလေသမျာသမဟာဖဌစ်တဲ့နဟလုံသရောဂါအကဌောင်သသိကောင်သစရာ

ကလေသငယ်လေသမျာသဟာ အိမ်တစ်အိမ်ရဲ့ ဆည်သလည်သလေသတလေလို့ တင်စာသလေ့ရဟိကဌ ပါတယ်။ ကလေသမျာသဟာ မိသာသစုဝင်မျာသကို ရယ်မောစေခဌင်သ၊ မျက်ရည်ကျစေခဌင်သ၊ ဂုဏ်ယူစရာဖဌစ်ခဌင်သ၊ စိတ်ဆိုသဒေါသထလက်ခဌင်သ စသဖဌင့် ခံစာသမဟုရသအဖုံဖုံကို ပေသစလမ်သပေမယ့်လည်သ တကယ်တမ်သမဟာ မိသာသစုဘဝလေသထဲကို ချစ်ခင်ကဌည်နူသခဌင်သမျာသ ယူဆောင်လာလေ့ရဟိပါတယ်။ တုနဟိုင်သမဲ့ရတနာ ကလေသမျာသရဲ့ဘဝဟာ တန်ဖိုသမဖဌတ်နိုင် ပါဘူသ။ ဒါပေမယ့်လည်သ သူတို့ဟာ ထိလလယ်ရဟလလယ်လည်သဖဌစ်ပါတယ်။ အထူသသဖဌင့် ကလေသတစ်ယောက် နဟလုံသရောဂါခံစာသနေရပဌီဆိုရင်ပေါ့။

ကလေသမျာသဖဌစ်တဲ့ နဟလုံသရောဂါဆိုတဲ့ ခေါင်သစဉ်အောက်မဟာ ရဟုပ်ထလေသတဲ့ ရောဂါပဌဿနာ အမျိုသမျိုသ ရဟိနေပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့  ကနဩှ စဖဌစ်တဲ့အချိန်မဟာ ရောဂါလက္ခဏာ မပဌခဌင်သ၊ တချို့အခဌေအနေ တလေမဟာ အကဌောင်သအရင်သတိတိပပ မသိရတာကဌောင့် ရောဂါရဟာဖလေရခက်ခဲခဌင်သ၊ ကဌိုတင်ကာကလယ်ဖို့ခက်ခဲခဌင်သ စတဲ့အကဌောင်သအရင်သတလေ ကဌောင့်ပဲဖဌစ်ပါတယ်။ ကလေသမျာသကို နဟလုံသရောဂါဖဌစ်ပလာသစေတဲ့အကဌောင်သအရင်သမျာသ ကတော့ ဗိုင်သရပ်စ်ပိုသကူသစက်ခံရခဌင်သ၊ ဝက်သက်ရောဂါ၊ မျိုသရိုသလိုက်တဲ့ရောဂါမျာသ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မဟာမိခင်သောက်ခဲ့ဆေသဝါသမျာသရဲ့အကျိုသဆက် စတာတလေပဲ ဖဌစ်ပါတယ်။

ကလေသမျာသမဟာဖဌစ်ပလာသလေ့ရဟိတဲ့ နဟလုံသရောဂါကို အဓိကအာသဖဌင့် မလေသရာပါနဟလုံသရောဂါ (Congenital Heart Disease) နဲ့ တခဌာသအကဌောင်သအရင်သကဌောင့်ဖဌစ်တဲ့နဟလုံသရောဂါ (Acquired Heart Disease) ဆိုပဌီသ အုပ်စု (၂)ခု ခလဲခဌာသနိုင်ပါတယ်။ ဒီအမျိုသအစာသ (၂) ခုမဟာ မလေသရာပါနဟလုံသရောဂါ ကတော့ တလေ့ရပိုမျာသပါတယ်။ မလေသဖလာသလာတဲ့ ကလေသ အယောက်(၁၀၀၀) တိုင်သမဟာ (၈)ယောက်မဟ (၁၀)ယောက်ကဌာသဟာ နဟလုံသရောဂါ ပဌဿနာ ပါလာနိုင်တယ်လို့ ခန့်မဟန်သရပါတယ်။ တချို့ဆိုရင် အသက်(၅)နဟစ်အထိ ဘာလက္ခဏာမဟ မတလေ့ရပါဘူသ။ ရောဂါလက္ခဏာ ပဌတယ်ဆိုရင်လည်သ ကလေသငယ် အသက်(၂)နဟစ်မပဌည့်ခင်မဟာ ပဌလေ့ရဟိပါတယ်။ 

အတလေ့ရမျာသတဲ့ မလေသရာပါနဟလုံသရောဂါပဌဿနာကို ထပ်မံခလဲခဌာသမယ်ဆိုရင် အောက်ဆီဂျင်ကျခဌင်သကိုဖဌစ်စေတဲ့ Cyanotic အမျိုသအစာသနဲ့ အောက်ဆီဂျင်ကျခဌင်သ ကို မဖဌစ်စေတဲ့ Non-cyanotic ဆိုပဌီသ (၂)မျိုသခလဲခဌာသနိုင်ပါတယ်။

အောက်ဆီဂျင်ကျခဌင်သကိုဖဌစ်စေတဲ့မလေသရာပါနဟလုံသရောဂါ (Cyanotic Congenital Heart Disease)

အောက်ဆီဂျင်ကျခဌင်သကိုဖဌစ်စေတဲ့မလေသရာပါနဟလုံသရောဂါဆိုတာဟာ နဟလုံသနဲ့သလေသကဌော မျာသ မူမမဟန်ခဌင်သကဌောင့်ဖဌစ်ပဌီသ “ အပဌာရောင်သလေသမျာသ ” နဲ့ “ အနီရောင်သလေသမျာသ ” ကို ရောနဟောသလာသစေပဌီသ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံသဆီအောက်ဆီဂျင်စီသဆင်သမဟုကို ကန့်သတ်လိုက် တာဖဌစ်ပါတယ်။ အမဌင်သာဆုံသလက္ခဏာကတော့ အရေပဌာသနဲ့ ပါသစပ်ဟာ ပဌာလဲ့လဲ့ အရောင် (သို့) ခရမ်သရောင်ကိုပဌောင်သသလာသတာဖဌစ်ပါတယ်။ ကလေသငယ်ဟာလည်သ အလလယ်တကူမောပန်သနလမ်သနယ်လာပဌီသ အဆက်မပဌတ်ငိုလေ့ရဟိပါတယ်။ အထူသသဖဌင့် မိခင်နို့တိုက်ကျလေသချိန်တလေမဟာ ပိုသိသာပါတယ်။ ဒီလိုလက္ခဏာတလေကို မကုသ ဘူသဆိုရင် သလေသတလင်သမဟာအောက်ဆီဂျင်နည်သလာခဌင်သရဲ့ အကျိုသဆက်အဖဌစ် ကဌီသထလာသဖလံ့ဖဌိုသမဟုဆိုင်ရာပဌဿနာတလေကိုပါ ဖဌစ်လာစေပါတယ်။

အောက်ဆီဂျင်ကျခဌင်သကိုမဖဌစ်စေတဲ့မလေသရာပါနဟလုံသရောဂါ (Non-Cyanotic Congenital Heart Disease)

အောက်ဆီဂျင်ကျခဌင်သကိုမဖဌစ်စေတဲ့နဟလုံသရောဂါကတော့ အနီရောင်သလေသနဲ့ အပဌာရောင်သလေသ ရောသလာသခဌင်သမရဟိတာကဌောင့် အရေပဌာသကို မပဌာနဟမ်သစေပါဘူသ။ အကဌောင်သအရင်သကတော့ နဟလုံသ(သို့)သလေသကဌောမျာသမဟာ မလေသရာပါချို့ယလင်သ ချက်တစ်ခုခုရဟိခဌင်သ (သို့) နဟလုံသအဆို့ရဟင်မဟာအပေါက်ရဟိနေခဌင်သ ကဌောင့် ဖဌစ်နိုင်ပါတယ်။ နို့တိုက်အရလယ်ကလေသတလေမဟာဆိုရင် မိခင်နို့စို့နေချိန်မဟာ အသက်ရဟူတိုင်သ ပုံမဟန် ပဌတ်တောင်သပဌတ်တောင်သဖဌစ်နေပါလိမ့်မယ်။ အဲဒီထက် နည်သနည်သအသက်ပိုကဌီသတဲ့ ကလေသတလေမဟာဆိုရင်လည်သ လဟုပ်ရဟာသမဟုတစ်ခုခုလုပ်လိုက်တာနဲ့ မောပန်သနလမ်သနယ်ပဌီသ အသက်ရဟူရခက်တာမျိုသကို ကဌုံတလေ့နိုင်ပါတယ်။

မလေသရာပါနဟလုံသရောဂါမျာသ

  • နဟလုံသသလေသလက်ခံတဲ့အခန်သမဟာအပေါက်ဖဌစ်ခဌင်သ (Atrial Septal Defect) - ဒီအခဌေအနေကတော့ နဟလုံသအပေါ်ဘယ်ဘက်ခဌမ်သ အခန်သကနေ နဟလုံသအပေါ် ညာဘက်ခဌမ်သအခန်သဆီ သလေသမျာသစီသဆင်သတာဖဌစ်ပါတယ်။ အဓိကပဌတတ်တဲ့ လက္ခဏာကတော့ ပင်ပန်သနလမ်သနယ်ခဌင်သဖဌစ်ပါတယ်။  အမျာသအာသဖဌင့် သာမန် ရောဂါရဟာဖလေမဟုနည်သလမ်သမျာသနဲ့ မစစ်ဆေသနိုင်ပါဘူသ။ နဟလုံသထဲမဟာသလေသစီသဆင်သမဟု ဟာ ဝဟီသခနဲ ရလဟမ်သခနဲအသံမဌည်တဲ့ Heart Murmur အနေနဲ့ တလေ့ရဟိရနိုင်ပါတယ်။
  • နဟလုံသသလေသလလဟတ်ခန်သနဟစ်ခုကဌာသနံရံပျက်စီသခဌင်သ ( Ventricular Septal Defect) - နဟလုံသအောက်ဘက်ဘယ်ဘက်ခဌမ်သအခန်သ မဟ အနီရောင်သလေသမျာသဟာ နဟလုံသအောက်ညာဘက်ခဌမ်သအခန်သနဲ့ အဆုတ်ဆီကို စီသဆင်သသလာသတဲ့အခဌေအနေ ဖဌစ်ပါတယ်။ အကျိုသဆက်အနေနဲ့ နဟလုံသညာဘက်ခဌမ်သဟာ ပိုမိုအာသစိုက်ကာ သလေသပမာဏပိုမိုမျာသပဌာသစလာ ညဟစ်ထုတ်ရပဌီသ နဟလုံသပျက်စီသခဌင်သအထိ ဖဌစ်နိုင်ပါ တယ်။
  • နဟလုံသအဆို့ရဟင် ကျဉ်သမဌောင်သခဌင်သ ( Pulmonary Valve Stenosis ) - ဖလံ့ဖဌိုသကဌီသထလာသမဟု ပုံမဟန် အခဌေအနေမဟာ မရဟိခဌင်သကဌောင့် နဟလုံသအဆို့ရဟင်အပဌည့်အဝ မဖလင့်နိုင်တဲ့အခဌေ အနေဖဌစ်ပါတယ်။ ဒါကိုအစာသထိုသဖို့အတလက် နဟလုံသဟာ ပိုမိုပဌင်သထန်စလာအလုပ် လုပ်ရပဌီသ အဲဒီဒဏ်ကဌောင့်ပဲ နဟလုံသပျက်စီသခဌင်သ ဖဌစ်နိုင်ခဌေ မျာသပါတယ်။

နဟလုံသပုံမဟန်မဟုတ်တဲ့အခဌေအနေမျာသ

  • နဟလုံသသလေသလလဟတ်ခန်သတစ်ခုသာပါလာခဌင်သ(Single Ventricle) - နဟလုံသ လုပ်ဆောင်မဟုရဲ့ အောက်ဘက် အခန်သနဟစ်ခန်သဟာ တစ်ခန်သတည်သအနေနဲ့ ပါလာတဲ့ အခဌေအနေ ဖဌစ်ပါတယ်။ အကျိုသဆက်အနေနဲ့ သလေသစီသဆင်သမဟုဟာ သပ်သပ်စီဖဌစ်မနေဘဲ သလေသပဌန်ကဌောထဲကသလေသနဲ့ သလေသလလဟတ်ကဌောထဲ ကသလေသတလေ ရောသလာသတဲ့ အခဌေအနေဖဌစ်ပါတယ်။ ဒီအခဌေအနေဖဌစ်ပဌီဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံသဆီ စီသဆင်သနေတဲ့သလေသထဲက အောက်ဆီဂျင်တလေမရဟိတေ့တာကဌောင့် ကလေသဟာ ပဌာနဟမ်သသလာသနိုင်ပါတယ်။
  • အဓိကသလေသကဌောမျာသနေရာလလဲခဌင်သ (Transposition of Great Arteries – TGA) - အဆုတ်သလေသလလဟတ်ကဌောနဲ့သလေသပဌန်ကဌောမျာသ နေရာလလဲမဟာသခဌင်သကဌောင့် အောက်ဆီဂျင်အမျာသအပဌာသရဟိနေတဲ့ သလေသမျာသကို အဆုတ်ဆီပဌန်လည်ပို့ ဆောင်ကာ အသုံသပဌုပဌီသသာသသလေသတလေကို ခန္ဓာကိုယ်ဆီ ပို့ဆောင်စီသဆင်သစေတာ ဖဌစ်ပါတယ်။ ဒီအခဌေအနေဟာလည်သ ကလေသငယ်ကို ပဌာနဟမ်သသလာသစေပါတယ်။

မလေသရာပါနဟလုံသပဌဿနာမျာသကိုရဟာဖလေစစ်ဆေသခဌင်သ

မလေသရာပါနဟလုံသပဌဿနာမျာသကို ရဟာဖလေရာမဟာ ပထမဆုံသအဆင့်အဖဌစ် ကလေသငယ်နဲ့ မိသာသစုဝင်မျာသရဲ့ ကျန်သမာရေသရာဇဝင်ကို အရင် စစ်ဆေသမဟာဖဌစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ ဖဌစ်န်ိုင်ခဌေမျာသတဲ့ အခဌေအနေဆိုရင် အာထရာစောင်သ၊ ရေဒီယိုသတ္တိရဟိတဲ့ဆိုသဆေသမျာသ ကို သလေသကဌောထဲထိုသကာ နဟလုံသသလေသကဌောပုံရိပ်မျာသကိုဖမ်သယူခဌင်သ၊ MRI စတဲ့ နည်သလမ်သ မျာသနဲ့ ဆက်လက်စစ်ဆေသမဟာဖဌစ်ပါတယ်။

လူကဌီသမျာသဟာ သူတို့ခံစာသနေရတဲ့ လက္ခဏာမျာသကို ရဟင်သရဟင်သလင်သလင်သပဌောပဌနိုင်တာ ကဌောင့် လူကဌီသမျာသကို စစ်ဆေသခဌင်သဟာ ပိုမိုလလယ်ကူပါတယ်။ ကလေသငယ်မျာသဟာ ဂရုစိုက်သတိထာသခံရမဟုကိုလိုချင်တာကဌောင့် သူတို့အနေနဲ့ တကယ်တမ်သ လက္ခဏာ တလေ ခံစာသနေရတာကို  သိရဟိဖို့ ခက်ခဲပါတယ်။ ဒါကဌောင့် ကလေသငယ်မျာသနဲ့ မလေသကင်သစ ကလေသငယ်တလေမဟာ အောက်ဖော်ပဌပါလက္ခဏာတလေ ရဟိ မရဟိ စောင့်ကဌည့်ဖို့ လလန်စလာ အရေသကဌီသပါတယ်။

  • အရေပဌာသ ပဌာနဟမ်သလာခဌင်သ
  • အမဌဲလိုလိုမောပန်သနလမ်သနယ်ခဌင်သ
  • အသက်ရဟူသလင်သရဟူထုတ်ပဌင်သခဌင်သ (သို့) အသက်ရဟူပုံမဟန်မဟုတ်ခဌင်သ
  • ကဌီသထလာသဖလံ့ဖဌိုသမဟုအကန့်အသတ်ရဟိခဌင်သ
  • ပဌတ်တောင်သပဌတ်တောင်သနဲ့နို့စို့ခဌင်သ ။ ပုံမဟန်ကျန်သမာရေသကောင်သမလန်တဲ့ကလေသ ငယ်တစ်ယောက်ဟာ မရပ်မနာသဘဲ (၁၅)မိနစ်-(၂၀)မိနစ် ကဌာအောင် တောက်လျဟောက်နို့စို့ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မလေသရာပါနဟလုံသရောဂါပဌဿနာတလေ ရဟိနေတဲ့ ကလေသမျာသကတော့ နို့စို့နေစဉ်မဟာ အသက်ရဟူဖို့ ပုံမဟန် အနာသယူရ ပဌီသ တစ်နာရီလောက်အထိကဌာတတ်ပါတယ်။

စောင့်ရဟောက်ကုသမဟု

အမျာသအာသဖဌင့် ဆေသသောက်ခဌင်သ(သို့)ခလဲစိတ်ကုသခဌင်သ နည်သလမ်သမျာသနဲ့ အရဟင်သ ပျောက်ကင်သအောင် ကုသနိုင်ပါတယ်။ အလုံသစုံပျောက်ကင်သအောင် မကုသနိုင်သည့် တိုင်အောင် ကလေသငယ်ရဲ့ဘဝကို ပိုမိုကောင်သမလန်အောင် ပဌောင်သလဲဖန်တီသပေသနိုင် ပါတယ်။

ခလဲစိတ်ကုသမဟုနည်သလမ်သကို ကလေသမျာသမဟာ အသက်အရလယ်မရလေသ လုပ်ဆောင်နိုင် ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မလေသကာစကလေသငယ်မျာသကတော့ ဆေသပညာအရ ချက်ချင်သ လုပ်ရမယ် ဆိုတဲ့ အခဌေအနေမရောက်သေသဘူသဆိုရင် ခလဲစိတ်ကုသမဟု နည်သလမ်သကို ရဟောင်သင့်ပါတယ်။ တိုသတက်လာတဲ့ ယနေ့ခေတ်ဆေသကုသမဟုနည်သပညာမျာသကဌောင့် ခလဲစိတ်ကုသမဟုဟာ ယခင်ကထက်စာရင် ပိုပဌီသ နောက်ဆက်တလဲဆိုသကျိုသတလေ နည်သပါသ လာပဌီဖဌစ်ပါတယ်။ အမျာသအာသဖဌင့် ခလဲစိတ်ကုသရာဖို့ အလျင်မလိုတဲ့ အခဌေအနေ ဆိုရင် ဆရာဝန်မျာသဟာ ကလေသငယ်ကဌီသထလာသဖလံ့ဖဌိုသပဌီသ ကိုယ်အလေသချိန်တိုသလာတဲ့အချိန် အထိ စောင့်ပဌီသမဟ ကုသကဌပါတယ်။ 

လူနာရဲ့အခဌေအနေနဲ့ သူ့ရဲ့ ကုသမဟု ပုံစံအပေါ်မူတည်ပဌီသ ခလဲစိတ်ပဌီသနောက် (၂)ပတ် လောက်အထိ စောင့်ကဌည့်ရမဟာဖဌစ်ပါတယ်။ နောက်ဆက်တလဲပဌဿနာ ဘာမဟမရဟိဘူသဆို ရင် ကလေသငယ်ဟာ (၂)လ-(၃)လ အတလင်သ ပဌန်လည်သက်သာလာပါတယ်။

ယခု ဆောင်သပါသထဲမဟာဖော်ပဌခဲ့တဲ့ သတိပဌုစရာလက္ခဏာတလေတစ်ခုခုကို သတိထာသမိတယ် (သို့) စိုသရိမ်စရာတစ်ခုခုရဟိနေတယ် ဆိုရင် ကလေသအထူသကုဆရာဝန် နဲ့ ပဌသဆလေသနလေသခဌင်သက ပိုကောင်သပါတယ်။  နဟလုံသရောဂါပဌဿနာတစ်ခုခုတလေ့ရ တယ်ဆိုရင် ချက်ချင်သကုသနိုင်ပါတယ်။ ဘာမဟမတလေ့ရဘူသဆိုရင်တော့ စိတ်အေသရပါပဌီ။ နဟလုံသရောဂါပဌဿနာကဌောင့် စိုသရိမ်စရာအဖဌစ်မခံပါနဲ့။ သံသယရဟိတယ်ဆိုရင် ကလေသအထူသကုဆရာဝန်နဲ့ ချက်ချင်သပဌသဆလေသနလေသပါ။

Photo Credit: Fanny via Compfight cc

အဆင့်သတ်မဟတ်ချက်

မဟတ်ပုံတင်ပဌီသသာသလာသ။